نوع مقاله : مروری

نویسنده

استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه مفید، قم، ایران.

چکیده

با فرض اینکه خمس یک تکلیف مالی بوده و از جانب خداوند در ارتباط با دولت اسلامی وضع شده باشد، باید هدف و پایه آن با هم تناسب داشته باشند. مواردی همچون درآمدهای اتفاقی و گنج که از مصادیق مورد تعلق خمس می باشند، با هدف تغییر رفتار سازگارتر بوده تا هدف تامین مالی. اما پایه های مالیاتی مشابه درآمدهای بدست آمده از ناحیه کار و معادن با هدف تامین مالی و توزیع مجدد درآمد سازگارتر است.

این مقاله بر مبنای سه فرض زیر بحث خود را دنبال می کند:

خمس یک نوع مالیات است، همه مصادیق خمس در ذیل یک پایه مالیاتی با عنوان غنیمت قرار می گیرند و عنوان غنیمت بر همه مصادیق ذکر شده خود در روایات قابل تطبیق است.

همچنین این مقاله بیان می کند مراد از غنیمت در آیه خمس چیست؟ ، هدف از این مالیات چیست؟ چه تناسبی ما بین پایه و هدف از آن وجود دارد؟ و سپس نتیجه گیری می کند که اگر معنای غنیمت در آیه خمس سود، فایده خالص (بدون هزینه و مشقت) یا فایده غیر قابل انتظار باشد، در این صورت هدف متناسبتر با این مبنای مالیاتی، یک هدف تخصیصی و توزیعی باشد تا یک هدف تامین مالی


کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Proportion of Base and Purpose in Khoms Tax with Emphasis on Khoms Verse and its Generalization on its Examples in Narrations

نویسنده [English]

  • Mojtaba Bagheri Toodeshki

Assistant Professor, School of Economics, Mofid University, Qom, Iran.

چکیده [English]


Assuming that khoums is a financial obligation and has been imposed by God in relation to the Islamic state, its purpose and basis must be commensurate. Items such as unexpected incomes and treasure, which are examples of khoums, are more compatible with the aim of changing behavior and distributing income rather than financing, but tax bases similar to business income and mining for financing and redistribution of income are more consistent.

This article follows its discussion based on the following three assumptions:

-Khoums is a type of tax, All instances of khoums are subject to a tax base called booty

-The title of booty is applicable to all the examples mentioned in the narrations.

-This article also deals with the issues of what is meant by booty in the verse of Khoums? What is the purpose of this tax? What is the relationship between the base and the purpose of the khoums tax? And then he concludes that if the meaning of booty in the verse of khoums is profit, net benefit (without cost and hardship) or unexpected benefit, then the goal is more appropriate to this tax base, an allocation and distribution goal than a goal Financing


کلیدواژه‌ها [English]

  • tax
  • khoms
  • tax objectives
  • tax base

سیاهه منابع

الف-کتب و مقالات
الف-1. فارسی
قرآن.
نهج‌البلاغه. دشتی، محمد. [بی‌جا]: مؤسسه امیرالمؤمنین، 1393.
نهج‌البلاغه. فیض‌الاسلام. تهران: مؤسسه چاپ و نشر، 1379.
ابن‌اثیر، علی‌بن‌محمد.  اسدالغابه، تهران: المکتبه الاسلامیه، 1409ق.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم. لسان‌العرب. بیروت: [بی‌نا]، 1414ق.
 امینی، حسینعلی، مسعود راعی، و احمدرضا توکلی. «واکاوی رویکرد حکومتی به خمس و زکات»، فصل‌نامۀ مطالعات فقه و حقوق اسلامی 10، شمارۀ 19 (زمستان 1397).
الحر العاملى، محمدبن‌حسن. وسائل‌الشیعه، قم: نشر آل‌البیت، 1409ق.
حقیقت، جعفر، و سعید توتونچی، «معرفی پایه مالیاتی جدید: چگونه در ایران مالیات بر عایدی سرمایه را پایه‌گذاری کنیم؟»، پژوهشنامه مالیات، فصلنامه علمی سازمان امور مالیاتی کشور، شماره 21 (1393).
نجفی، محمدحسن. جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الاسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1362.
خزائی، زینب، و مرجان یزدان‌پور. «مالیات‌های اسلامی و جایگاه آن در تأمین منابع»، مجله اقتصادی، شماره‌های 3و4 (خرداد و تیر 1394): 89 -110.
رضایی، محمدقاسم، و محبوبه سبزرو. «ارائه الگویی برای پذیرش خمس به عنوان بخشی از مالیات بر درآمد»، نشریه پژوهشنامه مالیات، شماره 15 (پاییز ۱۳۹۱).
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد. مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم، 1412ق.
طباطبائی، سیدمحمدحسین. المیزان فی تفسیر القرآن. قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1383.
طباطبایی حکیم، سیدمحسن. مستمسک‌العروه. بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1390ق.
طوسی، محمدبن‌حسن. الخلاف. قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1398.
 التهذیب. تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1398.
طاهرخانی، مریم، و محمدمهدی مفتح، «اثر خمس بر کاهش فقر در ایران (1370-1390)»، کنفرانس بین‌المللی مدیریت و علوم (1394).
طریحی، فخرالدین محمد. مجمع‌البحرین. [بی‌جا]: نشر مرتضوی، 1362.
عبداللهی جمی، اسدالله. «خمس، حق مالی مشترک یا وحدانی»، نشریه مطالعات فقه امامیه 93، شمارۀ 3 (پاییز 1393): 72-102.
غلامی، الهام. «انتخاب بهترین پایه مالیاتی برای تأمین مالی برنامه‌های محرک مالی در ایران با استفاده از الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، رشد و توسعه پایدار 19، شماره 1 (بهار 1398).
فیروزآبادی، محمدبن‌یعقوب. ‌القاموس‌المحیط. [بی‌جا]: دار الکتب العلمیه، 1403ق.
کاشیان، عبدالمحمد، و محمدمهدی عسگری. «آزمون بسندگی زکات و خمس در تأمین مالی»، نشریه معرفت اقتصادی 2، شماره 1 (پاییز و زمستان 1398).
قرشی،  سیدعلی‌اکبر. قاموس‌القرآن. [بی‌جا]: دار الکتب الاسلامیه، 1412ق.
موسوی عاملی، احمدبن‌علی. مدارک‌الاحکام. [بی‌جا]: نشر آل‌البیت، 1411ق.
نوری کرمانی، محمد امیر. «نگرش مالیاتی خمس، آثار و پیامدها»، پرتابل امام خمینی (1397)،
 http://www.imam-khomeini.ir/fa/n128253/%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%B4_%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%AE%D9%85%D8%B3_%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7.
هادی‌فر، داود. نهادهای حقوقی تنظیم مقررات. تهران: انتشارات عترت نو، 1398.
CAPTCHA Image