نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرهاد خداداد کاشی ¹
• محمد رحیمی ²
• مهدی جعفری ³

¹ دانشیاراقتصاد دانشگاه پیام نور تهران

² دانش‌آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تهران

³ دانشجوی دکتری دانشگاه مفید

چکیده

طی سالیان اخیر کشورمان شاهد رشد مستمر تجارت خارجی بوده است. اما متأسفانه همواره حجم صادرات غیر‌نفتی نسبت به حجم واردات پایین‌تر بوده است که ادامه این روند می‌تواند در بلند‌مدت مشکلات عدیده‌ای برای تولید داخلی به وجود آورد. از طرفی نداشتن حجم صادرات متناسب با حجم واردات باعث می‌شود که برای تأمین منابع ارزی جهت واردات مجبور به فروش مواد خام و منابع زیرزمینی شویم که این امر نه تنها از منظر علم اقتصاد دارای ایراداتی است بلکه برخلاف اهداف برنامه توسعه پنجم و سند چشم‌انداز می‌باشد. پس لازم است که برای تأمین منابع مورد نیاز برای واردات، به توسعه صادرات توجهی خاص صورت گیرد. یکی از سیاست‌های مؤثر در این زمینه سیاست همگرایی منطقه‌ای می‌باشد و یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند این سیاست را به سیاستی مؤثر و کارا تبدیل نماید وجود پتانسیل تجاری بین کشورهای عضو همگرایی است و یکی از قوی‌ترین روش‌ها در برآورد پتانسیل تجاری استفاده از مدل جاذبه می‌باشد. شناسایی پتانسیل تجاری (صادراتی) ایران با هر یک از شرکای تجاریش به ویژه با کشورهای که با آن‌ها فرهنگ و مذهب مشترک دارد می‌تواند به توسعه صادرات ایران کمک بسزائی نماید، کشور ترکیه با داشتن مرز خاکی مشترک، مذهب مشترک، فرهنگ مشترک و روابط دیرینه تجاری - سیاسی می‌تواند شریک مناسبی در جهت افزایش سطح مبادلات تجاری باشد،در این مقاله به برآورد پتانسیل صادراتی ایران با ترکیه با استفاده از مدل جاذبه و بر اساس روش اقتصاد‌سنجی پنل دیتا طی دوره زمانی 2002-2006 می‌پردازیم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که میزان بالفعل صادرات ایران به ترکیه در دوره مذکور، بسیار کمتر از میزان بالقوه صادراتش می‌باشد، که این موضوع بیان‌کننده این است که ایران از ظرفیت‌های صادراتی خود با ترکیه حداکثر استفاده را ننموده است.

کلیدواژه‌ها

• اکمال تجاری
• مدل جاذبه
• رابطه تجاری
• موانع تجاری

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Iran's Export Potential to Turkey: Case of Islamic Southeast Asian Countries

نویسندگان [English]

• Farhad Khodadad Kashi ¹
• Mohammad Rahimi ²
• mahdi jafari ³

¹ Associate Professor of Economics, Payame Noor University of Tehran

² Graduated from Payame Noor University of Tehran

³ Mofid University PhD student

چکیده [English]

During the recent years, our country has experienced the continuous development of foreign trade. Unfortunately, the Volume of exports has continually been lower than that of imports; besides, if this trend continues, it can cause numerous problems for the domestic product in the long run. One of the effective policies in increasing export is the regional convergence policy. One of the most important factors that can change this policy to an effective and efficient one is the existence of potential trade among the countries which are members of convergence. Also, one of the most powerful methods in estimating the potential trade is to use the Gravity model. Identifying the potential (export) trade of Iran to any of its trade partners, especially the countries with which it has common culture and religion, can really help to develop exports at Iran. Turkey, having common frontier, religion, culture and old political- commercial relations with Iran can be an appropriate partner in enhancing the level of trade exchanges. Thus, this study deals with estimating export potential of Iran to Turkey in southwestern Asia by using the Gravity model and based on Panel Data method for estimating  over the years 2002-2006. The results of the present research indicate that the de facto volume of exports of Iran to Turkey in the above- said period was much lower than its potential volume of exports. This suggests that Iran has not made the utmost use of its export potentials to Turkey.

کلیدواژه‌ها [English]

• Trade Complementarily
• Gravity Model
• Trade Relation
• Trade Barriers