نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سید حسین میر جلیلی

استادیار پژوهشکده اقتصاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

تشکیلات کنونی بانک ها تداوم نظام بانکی قبلی است و پس از تصویب و اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا، تغییری در سازماندهی بانک ها ایجاد نشده است. تغییراتی که قبل از تصویب قانون، در سازماندهی بانک ها ایجاد شده محدود به ملی شدن و ادغام بوده است. در حالی که روح حاکم بر عملیات بانکی بدون بهره با نظام بانکی مبتنی بر بهره تفاوت دارد. نبود سازماندهی مناسب در نظام بانکی کشور باعث شده تا بانکداری کشور بدون ربا نباشد و کارایی لازم را نداشته باشد. سهم اندک سرمایه گذاری مستقیم بانک ها، بازگشت به سود تضمین شده، ناسازگاری واسطه گری با عاملیت، دور شدن از ماهیت عقود و انتخاب بد و خطر اخلاقی، مهمترین پیامدهای ناشی از عدم تغییر سازماندهی بانکی در ایران است.
هدف این پژوهش ارایه الگویی برای سازماندهی مجدد نظام بانکی_ منطبق با نظام مالی بدون بهره_ در ایران است. در الگوی پیشنهادی، برای حفظ ماهیت واسطه گری مالی بانک، در نظر گرفتن شخصیت دوگانه حقوقی و وجود دو بخش پولی و سرمایه ای در عملیات بانکی متداول، بانک ها تنها وظیفه واسطه گری مالی را انجام می دهند و وظیفه سرمایه گذاری و عاملیت را به موسسات متناسب واگذار خواهد کرد. بدین ترتیب، سه تغییر در نظام بانکی فعلی صورت می گیرد. اول: محدود شدن وظایف بانک ها به افتتاح حساب جاری و پس انداز قرض الحسنه و انجام خدمات بانکی. دوم: عدم پذیرش سپرده های سرمایه گذاری مدت دار و واگذاری تدریجی آن به موسسات مربوطه. سوم: تبدیل بانک های تخصصی به بانک سرمایه گذاری. در این الگو، بهره از نظام بانکی حذف شده و با "کوچک" "و تخصصی شدن" نهادهای مالی، عدم تقارن اطلاعات کاملا کاهش می یابد و به دلیل عاملیت شرکت های سرمایه گذاری، سرمایه گذاری مستقیم افزایش پیدا می کند و توسعه اقتصادی کشور شتاب می گیرد

کلیدواژه‌ها

• نظام بانکی
• ‌واسطه گری مالی
• بخش پولی
• بخش سرمایه

عنوان مقاله [English]

A Model for Restructuring the Iranian Banking System

نویسنده [English]

• Syed Hussein Mirjalili

Assistant Professor of Economics Research Institute, Institute of Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

The current set up of Iranian banking system is the continuation of previous structure and nothing has changed in the banking organization after the passage and implementation of law of interest free banking operations. The changes introduced in the arrangements of banks after the enactment of the Law, were confined to the nationalization and merger of these banks. While non-interest banking operation is essentially different from interest based banking system, the lack of an appropriate structure has caused Iran’s banking system to remain far from an interest free and efficient system. The low share of banks direct investment, noncontingent return, the incompatibility of intermediation with principle-agent method, lack of commitment to the nature of contracts, inverse selection, and moral hazards are the major implications of   Iranian banking system remaining unchanged.  The research aims at presenting a model for restructuring the Iranian banking system- in conformity with interest free financial system. To keep the intermediatory nature of bank, its dual legal entity, and monetary and capital sectors, as it is the case in conventional banking operations, Iranian banks’ should only act as financial intermediators  and   hand over  the investment and agent tasks to appropriate institutions. Thus, the current banking system must undergo three changes.  First, bank operations should be limited to handling current accounts, beneficiary loan deposits and other common banking services.  Secondly, banks should not accept time investment deposits, this task will be handed over gradually to the related institutions. Thirdly, specialized banks should be transformed into commercial investment banks. In this model, the interest will be eliminated and the specialization of financial institutes will help decrease the informational asymmetry. As a result, direct investment will increase and the economic growth will accelerate.

کلیدواژه‌ها [English]

• : banking system
• financial intermediation
• monetary sector capital sector