نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشیار دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران

3 پژوهشگر مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه مفید

چکیده

بهره­برداری بهینه از منابع در بانکداری بدون ربا که از سال­­ها پیش در کشورهاى اسلامى از جمله ایران فعالیت مى­کند، نیازمند یک روش سنجش و ارزیابى مناسب بهره­ورى است. این مطالعه تلاش نموده است با در نظر گرفتن رویکرد واسطه­گرى تعدیل شده، نهاده­ها و ستانده­هاى بانک را تعریف نموده و با بکار­گیری این روش شاخص بهره­ورى کل عوامل تولید (TFp ) را براى یکى از بانک­هاى ایران (بانک کشاورزى) طى سال­هاى 1380-1371 محاسبه نماید. نتایج بدست آمده نشان مى­دهد که شاخص مقدارى ستانده­ها سالیانه 2/37 درصد و شاخص مقدارى کل نهاده­ها سالیانه نوزده درصد در دوره مورد مطالعه رشد داشته است. در نتیجه رشد سریع­تر شاخص مقدارى کل ستانده­ها نسبت به نهاده­ها، شاخص بهره­ورى کل عوامل در این بانک 2/15 درصد رشد یافته است. این یافته نشان می­دهد که نظام بانکدارى بدون ربا که در ایران از سال 1361 به اجرا درآمده، برخلاف برخى از مشکلات، با بهبود بهره­وری قابل ملاحظه­ای مواجه بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Measuring the Productivity in Islamic Bank: The Case of Agricultural Bank

نویسندگان [English]

  • Sayed Kazem Sadr 1
  • Habibollah Salami 2
  • Mohammad Zia Firozabadi 3

1 Professor, Faculty of Economics, Shahid Beheshti University

2 Associate Professor, Faculty of Economics and Agricultural Development, University of Tehran

3 Researcher of Mofid University Economic Studies Center

چکیده [English]

The optimal use of resources in interest-free banking, which are implemented in Islamic countries including Iran since long ago, requires an appropriate approach of measuring and evaluating the factor productivity. This study has attempted to measure total factor productivity in an Iranian interest-free operating bank (Agricultural bank), resorting to  a modified intermediation approach of measuring productivity in defining inputs and outputs, for the period 1992-2001. Results indicate that aggregate quantity index of bank’s outputs has experienced an annual growth rate of 37.2 percent, while the aggregate quantity index of inputs has revealed a growth rate of 19 percent over the period of study. Accordingly, total factor productivity index shows an annual growth rate of 15.2 percent in the study period. This finding indicates that the interest-free banking operation which has been implemented since 1983 in Iran has experienced considerable productivity improvement in utilizing resources, despite some difficulties which bank faced in operating the new system

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interest-free Banking
  • Modified Intermediation Approach
  • TFP
  • Tornqvist Index
  • Bank Keshavezi
منابع
1- ابراهیمى نژاد، مهدى، سازمان­هاى مالى و پولى بین­المللى، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانى دانشگاه­ها، تهران، 1378.
2ـ ابطحى، حسن و کاظمى، بابک، بهره­ورى، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش­هاى بازرگانى، تهران، 1375.
3ـ اخلاقى فیض آثار، هادى، بررسى تغییرات کارایى نظام بانکى طى سال­هاى 1375 ـ 1347 (با تأکید بر بانک­هاى تجارى)، دانشکدة اقتصاد، دانشگاه تهران، 1377.
4ـ امامى میبدى، على، اصول اندازه­گیرى کارایى و بهره­ورى (علمى ـ کاربردى)، تهران، مؤسسة مطالعات و پژوهش­هاى بازرگانى، تهران، 1379.
5ـ امیرى، هادى، بررسى و تعیین کارایى بانک­هاى تجارى در ایران، دانشگاه تهران، 1380.
6ـ انصارى، بهرخ، هزینه­یابى عقود اسلامى و یافتن سازمان و تشکیلات بهینة  شعب بانک کشاورزى، مؤسسة آموزش عالى بانکدارى، تهران، 1374.
7ـ اورعى، سید کاظم و پیماندار، محمد صادق، تحلیل و محاسبة  بهره­ورى، تهران، کتاب مرو، تهران، 1378.
8ـ بانک کشاورزى، گزارش­هاى عملکرد سال­هاى 1380ـ1371.
9ـ بانک کشاورزى، گزارش­هاى حسابرسى داخلى بانک 1380 ـ 1371، اداره کل بازرسى و حسابرسى.
10ـ پروکوپنکو، جوزف، مدیریت بهره­ورى، محمدرضا ابراهیمى­مهر، تهران، مؤسسة کار و تأمین اجتماعى، 1372.
12ـ توتونچیان، ایرج، پول و بانکدارى اسلامى و مقایسة آن با نظام سرمایه­دارى، تهران،  مؤسسة فرهنگى هنرى توانگران، 1379.
13ـ جان جى، بلچر و جى، آر، راهنماى جامع مدیریت بهره­ورى، تهران، معاونت اقتصادى بنیاد مستضعفان، 1374.
14- روزبهانی، شهرام، حسابداری تکمیلی، تهران، 1378.
15ـ سازمان برنامه و بودجه، گزارش­هاى آمارى سال­هاى 1380ـ1371.
16ـ سلامى، حبیب الله، «تعیین اندازة مطلوب واحدهاى مرتع­دارى با استفاده از شاخص بهره­ورى کل عوامل تولید»، مجلة اقتصاد کشاورزى و توسعه، 1379، شمارة  32، صص 33ـ15.
17____، «مفاهیم و اندازه­گیرى بهره­ورى در کشاورزى»، مجلة اقتصاد کشاورزى و توسعه،1376، شمارة  18، صفحة  7.
18ـ سلامى، حبیب­الله و طلاچى لنگرودى، حسین،«اندازه­گیرى بهره­ورى در واحدهاى بانکى»، مجلة اقتصاد کشاورزى و توسعه،1381، شمارة  39، صفحة  7.
19ـ شن، جرج سى، اندازه­گیرى و تحلیل بهره­ورى، معاونت برنامه­ریزى بنیاد مستضعفان، تهران، 1372.
20ـ ضیاء فیروزآبادى، سید محمد، مطالعة بهره­ورى در بانکدارى اسلامى، دانشگاه مفید (ره)، قم، 1382.
21ـ گلریز، حسن، فرهنگ توصیفى اصطلاحات پول، بانکدارى و مالیه بین­الملل (انگلیسى ـ فارسى)، تهران، 1376.
22ـ مفاهیم اساسى بهره­ورى، ترجمة معاونت اقتصادى بنیاد مستضعفان، تهران، 1375.
23ـ مقدمه­اى بر اندازه­گیرى بهره­ورى در بخش خدمات، ترجمة معاونت اقتصادى بنیاد مستضعفان، تهران، 1375.
24ـ موسایى، میثم، بررسى عملکرد بانکدارى بدون ربا در ایران، تهران، مؤسسة مطالعات و پژوهش­هاى بازرگانى، تهران، 1375.
25- Barbara, Casu and Claudia Girardone, "Efficiency of Large Banks in the Single European Market", 2002.
http://mubs.mdx.ac.uk/research/discussion_papers/economics/econpaperno102.pdf
26- Ferrier Gary & Lovell Knox, "Measuring cost efficiency in banking: Econometric and linear programming evidence", Journal of Econometrics, vol. 46, issue. 1_2, PP. 229_245, 1990.
27- Molyneux Philip, Veuer Altunbas and Edward Gardner; Efficiency in European Banking, 1997, published by John Wiley & sons, ISBN: 0471962112.
28- Oscar, L and Herrera, V, "Guatemala: Banking Technology and its Characteristics A Scale Economies Model”, 2002.
29- Owyong, David. T, "Productivity Growth: Theory and Measurement”, A.P.O Productivity Journal, http://www.apo_tokyo.org/productivity/016_prod.htm.
30-Vivas, Analozano and other, "An Efficiency Comparison of European Banking Systems Operating under Different Environmental Conditions”, Journal of Productivity Analysis, No. 18, PP. 59_77, 2002, Kluwer Academic Publishers.
CAPTCHA Image