نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

2 کارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

این نوشتار در پی آن است که میزان توفیق نظام تأمین اجتماعی کشور در کاهش جمعیت زیر خط فقر را در سال­های 80-62 بررسی نماید. برای این منظور، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. به علاوه، یک مدل اقتصادسنجی نیز به منظور بررسی میزان و نحوة تأثیر هزینه­های دولت در بخش تأمین اجتماعی روی کاهش درصد افراد فقیر جامعه مورد استفاده قرار گرفته است. نظام تأمین اجتماعی ایران شامل بخش­های بیمه­ای و حمایتی است. در بخش بیمه­ای، مشمولین حمایت­های بلند­مدت تأمین اجتماعی با دریافت مستمری، زندگی بالاتری از خط فقر مطلق داشته­اند، اما مقدار مستمری­های دریافتی به قیمت­های ثابت سال 1369 طی دوره کاهش یافته است. مشمولین صندوق بازنشستگی کشوری نیز وضعیت مشابهی داشته­اند. در بخش حمایتی، مددجویان عادی تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره)، به رغم افزایش دریافت مستمری -  به قیمت­های ثابت -  از این نهاد، همچنان زیر خط فقر مطلق قرار داشته­اند. استفاده از روش همگرایی انگل -  گرنجر نشان داد که افزایش هزینه­های دولت در فصل تأمین اجتماعی و بهزیستی، موجب کاهش معنادار درصد خانوارهای زیر خط فقر مطلق می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Achievement of Iran's Social Security System in poverty reduction

نویسندگان [English]

  • Mostafa Salimifar 1
  • Javad Khazaei 2

1 Associate Professor, Ferdowsi University of Mashhad

2 Master of Economics, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

   Establishment of a social security system can be accounted for as one of the methods of poverty reduction, which is utilized by most
governments. The purpose of this paper is to study Iran's Social Security System’s achievement regarding poverty reduction within 1367-80 period. The system includes insurance and supportive sections. In the insurance section, those who receive long-term supports in the forms of pensions and benefits enjoy a living standard beyond the absolute poverty line, but the amount, at constant 1369 prices, declined over the period under the study. It can be said that civil pensions have faced a similar situation. In the supportive section, poor people under the assistance of Imam Khomeini’s Committee, despite the increase in real pensions, received a level of living under the absolute poverty line in the period. The application of Engle-Granger method revealed that the increase of government expenditure on social security led to a significant reduction in the percentage of households who were living under absolute poverty line. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Absolute Poverty Declined
  • Social Security System
  • Pensions
  • Unemployment
  • Inflation
  • Stability
منابع:
1-  ابوالفتحی قمی، ابوالفضل، درآمدی بر شناخت نابرابری درآمد و فقر، مرکز آمار ایران، تهران،1371.
2-  اعتضادپور، ناهید و رجبی‎راد، فهیمه، تأمین اجتماعی در ایران، مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، تهران، 1375.
3-  پژویان، جمشید، شناسایی و حمایت از اقشار آسیب‎پذیر، وزارت امور اقتصادی و دارایی- معاونت امور اقتصادی، تهران، 1374 .
4-  پژویان، جمشید، مطالعه بررسی فقر و شرائط اقتصادی خانوارهای استان تهران، سازمان برنامه و بودجه استان تهران، معاونت هماهنگی و برنامه‎ریزی، تهران، 1378.
5-     پژویان، جمشید، نقش نظام تأمین اجتماعی در کاهش فقر، فقر در ایران، دانشکاه علوم بهزیستی و توان بخشی، تهران، 1379.
6-  پناهی، بهرام، اصول و مبانی نظام تأمین اجتماعی، مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، تهران،1376.
7-  حسن زاده علی، عوامل موثر بر فقر، نشریه پژوهش­های اقتصادی، شماره چهارم و پنجم، بهار و تابستان 1379، ص152.
8-  رمضان پور، اسماعیل، نقش تأمین اجتماعی در کاهش فقر، مجله اقتصادی، سال اول، شماره نهم، صص12-3.
9-  سازمان تأمین اجتماعی، برنامه و بودجه مصوب سال1380.
10-            سازمان مدیریت و برنامه­ریزی، مجموعه مقالات گردهمایی بررسی مسئله فقر و فقرزدایی، تهران، 1375، ص 381.
11-            شکری، علی، ارزیابی اقتصادی صندوق‎های بازنشستگی در ایران، مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، اول، تهران، 1373.
12-            طالب، مهدی، تأمین اجتماعی، بنیاد فرهنگی رضوی، مشهد، 1370.
13-            طبیبیان، محمد و سوری، داوود، بررسی مقایسه‎ای فقر و ارتباط آن با متغیرهای کلان اقتصادی، مؤسسه عالی پژوهش در برنامه‎ریزی و توسعه، تهران، 1377.
14-            عابدی، علی، اندازه‎گیری و تحلیل خط فقر و توزیع درآمد در استان آذربایجان شرقی، سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی آذربایجان شرقی، گروه مطالعات امور اقتصادی، 1381.
15-            فراهانی‎فرد، سعید، نگاهی به فقر وفقرزادیی از دیدگاه اسلام، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، بهار 1378 .
16-            کتابی، احمد، تورم، نشر اقبال، تهران، 1371.
17-            کرباسیان، مهدی، نقش تأمین اجتماعی در فقرزدایی، مجموعه مقالات گردهمایی بررسی مسأله فقر و فقرزدایی، تهران، 1375.
18-            گیلیس، مالکوم [ودیگران]، اقتصاد توسعه، ترجمه: غلامرضا آزادارمکی، نشر نی، تهران 1379.
19-            مارک هنری پاول، فقر، پیشرفت و توسعه، ترجمه مسعود محمدی، وزارت امور خارجه، تهران، 1374، ص 80.
20-            مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی (خلاصه گزارش)، شورای پژوهشی مؤسسه، تهران، 1378.
21-            محقق حلی، المعتبر، جلد 2، ص 565، 1015 ه.ق.
22-            محمدی، تیمور، [و دیگران]، بررسی رابطه نرخ ارز با برخی متغیرهای کلان اقتصادی در ایران (به روش انگل - گرنجر)، مجله برنامه و بودجه، سال اول، شماره (10) بهمن 1375.
23-            مرکز آمار ایران، سالنامه آماری، سال‎های مختلف.
24-            مرکز پژوهش‎های مجلس شورای اسلامی، مجموعه گزارش‎های مربوط به طرح مطالعاتی نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی (شماره‎های 13-1)، معاونت پژوهشی دفتر بررسی‎های اقتصادی، 1381.
25-            معین، محمد، فرهنگ فارسی، دوم، انتشارات امیرکبیر، تهران 1375.
26-            مهریار، امیرهوشنگ، فقر، تعریف و اندازه‎گیری آن، مجله برنامه و توسعه، دوره دوّم، شماره8 تابستان 1373.
27-            نوفرستی، محمد، ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، ج اول, تهران، 1378.
28-            نیلی، فرهاد، رشد اقتصادی، توزیع درآمد و رفاه اجتماعی در سال‎های 72-61، مجله برنامه و بودجه، سال اول شماره اول، اردیبهشت 1375.
 
29- Boskin, Michael. J. kotlikoff, Laurence. J. puffert, Douglas. J. shoven, john. B. Social security: A financial Appraisal Across and within Generations. National Tax journal. Vol 40, 1987.
 30- Georgishopov, Unemployment, pverty, social security: the Bulgarian Experience, center for the study of Democracy, 1998.
31- International Labour organization (ILO), extending social security and fighting poverty: A complex challenge Experiences from around the world, 2002.
32- Sohotu, Singh, Poverty theory and policy - a study of panama -.The johns Hopkins university press, 1990.
33- www.Worldbank.org/poverty.
 
 
CAPTCHA Image