دوفصلنامۀ علمی مطالعات و سیاست‌های اقتصادی

شماره جاری

شماره های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

فایل های مرتبط

راهنمای داوران

داوران سال جاری

تأثیر متقاطع فراوانی منابع طبیعی و شاخص نهادی حکمرانی بر سرمایۀ انسانی در کشورهای عضو اوپک: رویکرد پانل GMM

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا

2 کارشناس ارشد توسعۀ اقتصادی و برنامه‌ریزی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

بنا بر نظریۀ رشد اقتصادی درون‌زا، سرمایۀ انسانی مهم‌ترین عامل رشد اقتصادی قلمداد می‌شود. بدین‌منظور، الگوهای زیادی تلاش کردند که بتوانند عوامل مؤثر بر توسعۀ سرمایۀ انسانی را شناسایی و نحوۀ اثرگذاری این مؤلفه‌ها را توضیح دهند. در این میان، برخی از اقتصاددانان معتقدند فراوانی منابع طبیعی باعث تشدید رفتارهای رانت‌جویانه در اقتصاد و از این طریق، باعث اختلال در تخصیص منابع، افزایش نابرابری اجتماعی و اقتصادی، و کاهش سرمایۀ انسانی در کشورهای دارای فراوانی منابع طبیعی می‌شود. از جملۀ این انحرافات می‌توان به ضعف مدیریت دولت‌ها در استفاده از این منابع برای گسترش بازار سرمایۀ انسانی اشاره کرد. با توجه به نقش مهم مدیریت فراوانی منابع طبیعی (اثر متقاطع سرمایۀ انسانی با شاخص نهادی حکمرانی) در بازار سرمایۀ انسانی، پژوهش حاضر با استفاده از روش GMM به بررسی تأثیر فراوانی منابع طبیعی از کانال شاخص نهادی حکمرانی بر سرمایۀ انسانی در کشورهای عضو اوپک طی دورۀ 1996ـ2016 پرداخته است. در مجموع، نتایج مطالعه حاکی از اثر مثبت و معنادار فراوانی منابع طبیعی از کانال بهبود شاخص نهادی حکمرانی بر سرمایۀ انسانی در کشورهای عضو اوپک است. در واقع، یافته‌ها بر این مسأله دلالت دارند که ارتقا و پیشرفت هر یک از ابعاد شاخص نهادی حکمرانی، تغییرات مثبتی از طریق فراوانی منابع طبیعی بر بهبود سرمایۀ انسانی کشورهای مورد مطالعه بر جای می‌گذارد. علاوه بر این، یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص امید به زندگی، اثر مثبت و معنی‌داری بر سرمایۀ انسانی در کشورهای عضو اوپک دارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که نابرابری درآمد، اثر منفی و بی‌معنی بر سرمایۀ انسانی در کشورهای مورد مطالعه دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of the Interaction of Abundance of Natural Resources and Governance Institutional Index on Human Capital in OPEC Member Countries: GMM Panel Approach

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Shahabadi 1
  • Marzihe Salehi 2

1 Professor, Faculty of Economics and Social Science, Alzahra University

2 M.A. in Economics, Faculty of Economics and Social Sciences, Bu-ali Sina University

چکیده [English]

According to the theory of endogenous economic growth, human capital is considered as the most important factor in economic growth. For this reason, many models have tried to identify the factors influencing on human capital and the impact of these factors explains.
In the meantime, some economists believe the abundance of natural resources has been exacerbated rent-seeking behaviors in the economy and through this causes the disorder in resource allocation, increasing social and economic inequality and reducing human capital in countries has abundant natural resources. Including of these deviations can be mentioned to weak management of governments in using these resources to expand the human capital market. According to the important role management of natural resource abundance (Interaction of abundance natural resources and governance institutional index) in human capital market, The purpose of this study is to investigate the impact of the interaction of abundance natural resources and governance institutional index on human capital in OPEC member countries during the period from 1996 to 2016 using the Generalized Method of Moments (GMM). Overall, the results of this study show that abundance of natural resources from the channel improve institutional governance index has positive and significant impact on human capital in OPEC member countries. In fact, the results shown that promotion and progress in each dimension of the institutional index of governance leads to positive changes through the abundance of natural resources on the improvement of human capital in the studied countries. In addition, research findings show GDP per capita and life expectancy has positive and significant impact on human capital in OPEC member countries. Also results show that income inequality has negative and pointless impact on human capital in the studied countries

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Human Capital
  • Abundance of Natural Resources
  • Governance Institutional Index
  • Panel Data
  • OPEC. JEL Classification: J24
  • O13
  • C23
مراجع

  1. الف ـ فارسی

    1. احمدیان یزدی، فرزانه؛ و محمدحسین مهدوی عادلی (1393)، «بررسی اثر فراوانی منابع طبیعی بر سرمایۀ انسانی در کشورهای عضو اوپک»، مجلۀ اقتصاد و توسعۀ منطقه‌ای، سال 22، شمارۀ 9، صص 95ـ130.
    2. احمدیان یزدی، فرزانه؛ تقی ابراهیمی سالاری و ناهید رجب‌زاده مغانی  (1394) «بررسی عوامل مؤثر بر انباشت سرمایۀ انسانی در ایران طی دورۀ 1350ـ1391»، مجلۀ مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال چهارم، شمارۀ 15، صص 201ـ228.
    3. امامی میبدی، علی؛ یوسف محمدزاده و سید یاسر مجیدی (1390)، «ارزیابی نقش سرمایۀ انسانی و کیفیت نهادها بر روی پدیدۀ بلای منابع با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM)»، نشریۀ اقتصاد محیط زیست و انرژی، سال اول، شمارۀ 1، صص 1ـ31.
    4. امینی، علیرضا؛ و زهره حجازی آزاد  (1386)، «تحلیل و ارزیابی نقش سلامت و بهداشت در ارتقای بهره‌وری نیروی کار در اقتصاد ایران»، فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال نهم، شمارۀ 30، صص 137ـ163.
    5. بهبودی، داود؛ حسین اصغرپور و سیاب ممی‌پور (1388)، «فراوانی منابع طبیعی، سرمایۀ انسانی و رشد اقتصادی در کشورهای صادرکنندۀ نفت»، فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال سیزدهم، شمارۀ 40، صص 125ـ147.
    6. جوزاریان، فیض‌الله (1391)، «بررسی تأثیر سرمایۀ انسانی بر رشد اقتصادی در ایران»، فصلنامۀ اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، سال اول، شمارۀ 1، صص 95ـ114.
    7. صادقی، مسعود؛ و مصطفی عمادزاده  (1382)، «برآورد سهم سرمایۀ انسانی در رشد اقتصادی ایران طی سال‌های 1345ـ1380»، فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال نهم، شمارۀ 17، صص 79ـ98.
    8. عمادزاده، مصطفی (1378)، مباحثی از اقتصاد آموزش و پرورش، اصفهان: جهاد دانشگاهی.
    9. فتاحی، شهرام؛ کیومرث سهیلی، سهیلا رشادت و پرستو کریمی (1390)، «رابطۀ سرمایۀ انسانی بهداشت و رشد اقتصادی در کشورهای اوپک (OPEC)»، مجلۀ مدیریت بهداشت و درمان،  سال سوم، شماره 3و4، صص 37ـ52.
    10. احمدیان یزدی، فرزانه؛ مسعود همایونی‌فر، محمدحسین مهدوی عادلی، محمدعلی فلاحی و سیدمحمد حسینی  (1397)، «انباشت سرمایه‌های ملموس و ناملموس در ایران با تأکید بر نقش رانت منابع طبیعی»، فصلنامۀ پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعۀ پایدار)، سال هجدهم، شمارۀ 1، صص 75ـ105.
    11. محمدزاده، یوسف؛ داوود دانش جعفری و سید یاسر مجیدی  (1390)، «نقش کیفیت نهادها و سرمایۀ انسانی در پدیدۀ بلای منابع (مطالعۀ موردی کشورهای صادرکنندۀ نفت)»، نشریۀ پژوهش‌های اقتصادی، دورۀ 11، شمارۀ 4، صص 127ـ157.
    12. نادمی، یونس؛ و هدی زبیری (1396)، «نفت و سرمایۀ انسانی: تفکری دوباره بر فرضیۀ نفرین منابع در ایران»، پژوهشنامۀ اقتصاد انرژی ایران، سال ششم، شمارۀ 23، صص 153ـ183.  
    13. هایامی، یوجیرو (1392)، اقتصاد توسعه از فقر تا ثروت ملل، ترجمه: غلامرضا آزاد (ارمکی)، تهران: نشر نی.
      1. Absalyamova, S., Absalyamov, T., Khusnullova, A. & Mukhametgalieva, Ch. (2016), “The impact of corruption on the sustainable development of human capital”, Conference Series, Vol.738, No.1, pp. 1–6.
      2. Aguero, J. M., Balcazar, C. F., Maldonado, S. & Nopo, H. (2016), “Natural Resources, Redistribution and Human Capital Formation”, Working Papers, Policy Research Working Papers, Vol.51, No.1, pp. 1–47.
      3. Araji, S. M. & Mohtadi, H. (2018), “Natural resources, incentives and human capital: reinterpreting the curse”, Middle East Development Journal, Vol.10, No.1, pp. 1–30.
      4. Baltagi, B. H. & Levin, D. (1992). “Cigarette taxation: raising revenues and reducing consumption”, Structural Change and Economic Dynamics, Vol.3, No.2, pp. 321–335.
      5. Baltagi, B. H. (1995). “Econometric analysis of panel data”, John Wiley, Chichester.
      6. Baltagi, B. H. (2005). “Econometric analysis of panel data”, Cambridge University Press.
      7. Baltagi, B. H. (2008). “Econometric analysis of panel data”, www.wiley.com.
      8. Becke, G. S. (2002). “The age or human capital education in the Twenty-First Century”, Retrieved from the World Wide Web: http://economics. Dlut.edu.cn/ cuploadfiles/ 200811062200614853.pdf.
      9. Birdsall, N., Pinckney, T. & Sabot, R. (2001). “Natural resources, human capital, and growth”, In Resource Abundance and Economic Growth, (Ed.) R. Auty. New York, NY, Oxford University Press, pp. 5775.
      10. Birdsall, N., Ross, D. & Sabot, R. (1997). “Education, growth and inequality”, Pathways to Growth: Comparing East Asia and Latin America, Washington DC: Inter-American Development Bank, 93-127.
      11. Blundell, R., & Bond, S. (2000). “GMM estimation with persistent panel data: An application to production functions”, Econometric Reviews, Vol.19, No.3, (3), pp.321-340.
      12. BOIKOS, S. (2016), “Corruption, Public Expenditure and Human Capital Accumulation”, Review of Economic Analysis, Vol.8, No.1, pp. 17–45.
      13. Bond, S., Hoeffler, A., & Temple, J. (2001). “GMM estimation of empirical growth models”, Discussion Paper No. 3048.
      14. Bravo-Ortega, C &  Gregorio, J. D. (2017), “The Relative Richness of the Poor? Natural Resources, Human Capital, and Economic Growth”, Working Papers, Policy Research Working Papers, Vol.1, No.1, pp. 1-47.
      15. Bravo-Ortega, C & Gregorio J. D. (2005). “The relative richness of the poor? Natural resources, human capital & economic growth”, World Bank Working Paper Series, Vol.1, No. 3484.
      16. Brunnschweiler, Ch. N. (2006). “Cursing the blessings? Natural resource abundance, institutions, & economic growth”, Center of Economic Research, Swiss Federal Institute of Technology Zurich (ETH), pp.1-20.
      17. Camps, E., & Engerman, S. (2014). “The impact of race and inequality on human capital formation in Latin America during the Nineteenth and Twentieth Centurie”, University of Rochester. Department of Economics. Rochester, NY 146 27-0156.
      18. Choi, I. (2001). “Unit root tests for panel data”, Journal of International Money and Finance, Vol.20, No.2, pp. 249–272.
      19. Costantini, V., & Salvator, M. (2007). “Environment, human development and economic growth”, Ecological Economics, Vol.64, No.4, pp. 867–880.
      20. Coulibaly, I. (2013). “Long term economic impact of the natural resources and human capital on the growth rate”, Research Papers 399, pp.1-37.
      21. Ewers. M. C. (2015). “Oil, human capital and diversification: the challenge of transition in the UAE and the Arab Gulf States”, Geographical Journal, Vol.182, No.3, pp. 236–250.
      22. Fisher, R. A. (1934). “Statistical Methods for Research Workers”, 4th ed. Oliver and Boyd, Edinburgh.
      23. Greene, W. H. (2008). “Econometric analysis”, 6th Edition, New Jersey, Upper Saddle River: Pearson International.
      24. Gupta, S., Verhoeven, M. & Tjongson, E. R. (2003). “Public spending on health care and the poor”, Health Economics, Vol.12, No.8, pp. 685–696.
      25. Gylfason, Th. (2001a). “Natural Resource and Economic Growth: What is the Connection?”, Cesifo Working Paper, No. 530.
      26. Gylfason, Th. (2001b). “Natural resources, education and economic development”, European Economic Review, Vol.45, No.4-6, pp. 847–859 (4-6).
      27. Gylfason, Th., & Zoega, G. (2006). “Natural resources and economic growth: The Role of Investment”, World Economy, Vol.29, No.8, pp. 1091–1115.
      28. Gylfason, Th., Thor, H., & Zoega, G. (1999). “A mixed blessing: natural resources and economic growth”, Macroeconomic Dynamics, Vol.3, No.2, pp. 204–225.
      29. Hsiao, C. (2003). “Analysis of panel data, 2nd edition”, Cambridge University Press. www.cambridge.org.
      30. Im, K.S., Pesaran, M.H. & Shin, Y. (2003). “Testing for unit roots in heterogeneous panels”, Journal of econometrics, Vol.115, No.1, pp. 53–74.
      31. Kaufmann, D., Kraay, A. & Mastruzzi, M. (2009). “Governance matters VIII: Aggregate and individual governance indicators 1996-2008”, Policy Research Working Paper, No. 4978.
      32. Kim, D. H. & Lin, S. CH. (2017), “Human capital and natural resource dependence”, Structural Change and Economic Dynamics, Vol.40, No.1, pp. 92–102.
      33. Kurtz, M. J. & Brook, S. M. (2001). “Conditioning the resource curse globalization, human capital, and growth in oil-rich nations”, Comparative Political Studies, Vol.44, No.6, pp. 747–770.
      34. Maddala, G. S. & Shaowen, Wu. (1999). “A comparative study of unit roots with panel data and A new simple test”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Vol.61, No.4, pp. 631–651.
      35. Manning, A. (2004). “Human Capital as a Transmission Mechanism of the Resource Curse”, The Park Place Economist, Vol.12, No.1, pp. 75–86.
      36. Mehlum, H., Moene, K. & Torvik, R. (2006). “Cursed by resources or institutions?” The World Economy, Vol.29, No.8, pp. 1117–1131.
      37. Mustafa. Gh. (2012). “Human capital, governance and productivity in Asian economies”, Middlesex University. Job Market Paper. Economics Seminars MDX.
      38. Philippot, L. M. (2010). “Are natural resources a curse for human capital accumulation?” CERDI Working Paper, pp.1-27.
      39. Raheem, I. D., Isah, K. O & Adedeji, A.A. (2018), “Inclusive growth, human capital development and natural resource rent in SSA”, Econ Change Restruct, Vol.51, No.29, pp. 29–48.
      40. Sachs, J. D. & Warner, A. M. (2001), “The curse of natural resources”, European Economic Review, Vol.45, No.4-6, pp. 827–838.
      41. Sargan, J. D. (1958). “The estimation of economic relationships using instrumental variables”, Econometrica, Vol.26, No.3, pp. 393–415.
      42. Shao, S. & Yang, L. (2014). “Natural resource dependence, human capital accumulation, and economic growth: A combined explanation for the resource curse and the resource blessing”, Energy Policy, Vol.74, No.1, pp. 632–642.
      43. Stijns, J. P. (2001). “Natural resource abundance & human capital accumulation”, University of California at Berkeley.
      44. Stijns, J. P. (2006). “Natural resource abundance & human capital accumulation”, World Development, Vol.34, No.6, pp. 1060–1083.
      45. http://www.worldbank.org/.
      46. http://www.barrolee.com/.

     

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
دوفصلنامۀ علمی مطالعات و سیاست‌های اقتصادی
دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8
پیاپی 8
اسفند 1396
صفحه 127-154
فایل ها
اشتراک گذاری
ارجاع به این مقاله
آمار