نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار اقتصاد دانشگاه ایلام
2 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان استاد
چکیده
هدف این مقاله سنجش میزان نابرابری درآمد با استفاده از شاخصهای ناپارامتریک در بین استانهای کشور است. برای ارزیابی میزان نابرابری از ضریب جینی، ضریب تایل و شاخص هرفیندال به عنوان شاخصهای عینی و از ضریب دالتون و اتکینسون به عنوان شاخصهای قیاسی استفاده شده است. برای بررسی نابرابری درآمدی در بین استانهای کشور، از داده‌های مربوط به GDP سرانه حقیقی بدون نفت در دوره زمانی 1380-1386 استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در بیست استان درآمد سرانه پایین‌تر از متوسط کشور می‌باشد در حالی که در استان تهران درآمد سرانه 7/1 برابر متوسط کشور است. در شانزده استان نیز درآمد سرانه پایین‌تر از 50 درصد درآمد سرانه استان تهران است. درآمد سرانه استان سیستان و بلوچستان پایین تر از 25 درصد درآمد سرانه استان تهران می باشد و هیچ‌کدام از استانهای مورد بررسی درآمد سرانه‌ای بالاتر از 80 درصد استان تهران را ندارند. مقایسه رتبه استانهای مختلف براساس بالاترین درآمد سرانه در ابتدا و انتهای دوره مورد بررسی نشان‌دهنده تحرک‌پذیری ضعیف استان‌ها است و ضریب همبستگی بین رتبه استان‌ها در ابتدا و انتهای دوره مورد بررسی بسیار نزدیک به یک و برابر با 97 درصد می‌باشد. نتایج حاصل از شاخصهای نابرابری نشان می‌دهد که بیشترین نابرابری در سال‌های1380و 1382 وجود داشته است. نکته قابل توجه دیگر این است که رتبه‌بندی شاخصهای جینی، دالتون و اتکینسون مشابه بوده و نوسان آن‌ها نیز زیاد است در حالی که شاخصهای تایل و هرفیندال رتبه‌بندی متفاوتی را ارائه می‌نمایند و نوسان آن‌ها نیز بسیار ناچیز است. نوسان بالای شاخص‌هایی که اصل ضعیف انتقال را برآورده می‌سازند و باثبات بودن شاخص‌هایی که اصل انتقال قوی را برآورده می‌کنند نشان می‌دهد که در طی دوره مورد بررسی، اختلاف درآمدی بین استانهای ثروتمند یا بین استانهای ثروتمند و کم درآمد زیاد شده اما شکاف بین استانهای محروم تغییر چندانی نکرده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Measuring Income Inequality among the Provinces of Iran (A Subjective and Objective Approach of Static Non-Parametric Indices)
نویسندگان [English]
- Bagher Darvishi 1
- Mohammad Nabi Shahiki Tash 2
1 Assistant Professor of Economics, Ilam University
2 Assistant Professor, Faculty of Economics, Sistan and Baluchestan University
چکیده [English]
This study measures the level of income inequality among the Iranian provinces by using objective (Gini,Theil and Herfindahl–Hirschman indices) and subjective (Dalton and Atkinson indices) indicators. The findings show that the per capita income is lower than the country average in 20 provinces, this is while Tehran's per capita income is 1.7 fold of the country average; 16 provinces have a per capita income lesser than 50 percent of Tehran's per capita income; the Sistan and Baluchestan's province per capita income is lower than 25 percent of Tehran's per capita income. Moreover the results gained the inequality indices imply that the highest inequality level has been in the years 2001 and 2003. Another important point is that the indices of Gini, Dalton and Atkinson have a similar ranking with high fluctuations while Theil and Herfindahl–Hirschman indices represent a different ranking with negligible fluctuations
کلیدواژه‌ها [English]
- Inequality Indices
- Iran Provinces
- Per Capita Income
الف- فارسی
- ابونوری، اسماعیل؛ خوشکار، آرش؛ داوودی، پدرام؛ «تجزیه شاخص نابرابری تایل برحسب استانهای ایران»، پژوهشنامه اقتصادی، 1389، شماره 36.
- ابونوری، اسماعیل؛ اسناوندی، اسماعیل؛ «برآورد و ارزیابی سازگاری شاخصهای نابرابری اقتصادی به وسیله میکرودیتا»، مجله تحقیقات اقتصادی، 1384، شماره 71.
- ارسلان بد، محمدرضا؛ «تغییرات توزیع درآمد در مناطق روستایی و شهری ایران»، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 1383، شماره 45.
- بختیاری، صادق؛ تحلیلی از توزیع درآمد با استفاده از روش پارامتریک، انتشارات معاونت امور اقتصادی و دارایی، 1382.
- پروین، سهیلا؛ زمینه‌های اقتصادی فقر در ایران، رسالة دکتری اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، 1372.
- ترابی، تقی, کاوند، حسین؛ باقری، فریده؛ ساختار نابرابری در اقتصاد ایران، رفاه اجتماعی، 1388، شماره 33.
- طرازکار، محمدحسن؛ و زیبایی، منصور؛ بررسی معیارهای رفاه اجتماعی و توزیع درآمد و فقر در جوامع روستایی و شهری (مطالعه موردی فارس ،اصفهان و سمنان)، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 1383، شماره 48.
- فطرس، محمدحسن؛ معبودی، رضا؛ بررسی رابطه نابرابری درآمدی و نابرابری مخارج مصرفی در ایران طی دوره 1358-1385، فصلنامه اقتصاد مقداری، فصلنامه بررسیهای اقتصادی، 1387، شماره 18.
- قائدامینی، غلامرضا؛ شریفیان ثانی، مریم؛راغفر، حسین؛ صالحی، مسعود؛ «روند نابرابری در هزینه کالاهای منتخب سبد مصرف خانوارهای تهرانی در دوره زمانی 1384-1386»، رفاه اجتماعی، 1390، شماره 40.
- شهیکیتاش، محمدنبی؛ درویشی، باقر؛ و شهیکیتاش، مهیم؛ «بررسی توزیع درآمد با رویکرد ناپارامتریک در ایران»، نامه مفید، 1386، شماره 63.
- عبادی، جعفر؛ شهیکیتاش، محمدنبی؛ «بررسی نابرابری درآمد در جهان به روش ناپارامتریک ودلایل آن(1960-2000)»، مجله تحقیقات اقتصادی، 1384، شماره 72.
- خداداد کاشی، فرهاد و حیدری، خلیل؛ «بررسی توزیع درآمد در ایران کاربرد شاخص تایل، اتکینسون و ضریب جینی»، پژوهشنامه اقتصادی پژوهشکده علوم اقتصادی، 1387، شماره 8.
- محمودی، وحید؛ «بررسی تحولات توزیع درآمد در برنامه اول توسعه (1368-1373)»، پژوهشنامه بازرگانی، 1383، شماره 3.
- منطقی، خسرو؛ «معیارهای اندازهگیری نابرابری تیل»، پژوهشنامه اقتصادی، 1380، شماره2.
ب- لاتین
-
A . Cowell; 2000, Measuring Inequality, published by Oxford University Press, Third Edition.
-
Aigner, D. J. and A. J. Heins; 1967, "A Social Welfare view of the measurement of income equality", Review of Income and Wealth 13 (3), 12-25.
-
Amiel, Y. and F. A. Cowell; 1992, "Measurement of income inequality: Experimental test by questionnaire", Journal of Public Economics 47, 3-26.
-
Amiel, Y. and F. A. Cowell; 1994a, Income inequality and social welfare, In J. Creedy (Ed.), Taxation, Poverty and Income Distribution, pp. 193-219. Edward Elgar.
-
Amiel, Y. and F. A. Cowell; 1999, Thinking about Inequality, Cambridge: Cambridge University Press.
-
Atkinson, A. B; 1970, "On the measurement of inequality", Journal of Economic Theory 2, 244-263.
-
Atkinson, A. B; 1975, The distribution of wealth in Britain in the 1960s - the estate duty method re-examined, In J. D. Smith (Ed.), The Personal Distribution of Income and Wealth. New York: National Bureau of Economic Research.
-
Champernowne, D. G; 1974, "A comparison of measures of income distribution", Economic Journal 84, 787-816.
-
Dorfman, P; 1979, A formula for the Gini coefficient, Review of Economics and Statistics 61, 146-149.
-
Foster, J. E; 1983, "An axiomatic characterization of the Theil measure of income inequality", Journal of Economic Theory 31, 105-121.
-
Frosini, B. V; 1985, Comparing inequality Measures, Statistica 45, 299-317
-
Kuga, K; 1973, Measures of income inequality: An axiomatic approach Discussion Paper 76, Institute of Social and Economic Research, Osaka University.
-
Kuga, K; 1979, Comparison of inequality measures: a Monte Carlo study, Economic Studies Quarterly 30, 219-235.
-
Kuga, K; 1973, Measures of income inequality: An axiomatic approach , Discussion Paper 76, Institute of Social and Economic Research, Osaka University.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله