دوفصلنامۀ علمی مطالعات و سیاست‌های اقتصادی

شماره جاری

شماره های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

فایل های مرتبط

راهنمای داوران

داوران سال جاری

تأثیر جهانی‌شدن و جذب سرریز فناوری بر تاب‌آوری اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه ، میانه، ایران.

2 استاد، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

3 استاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

تکانه‌‌ها به عنوان چالشی اساسی در جهت رسیدن به رشد و توسعه مستمر و با ثبات اقتصادی به شمار می‌‌روند. اقتصادهایی که دچار شوک‌‌های پیاپی و شدید می‌شوند، نرخ‌‌های رشد پایین‌‌تری را در درازمدت تجربه می‌کنند. حتی وقتی شوک مشترکی به اقتصادهای مناطق مختلف جهان وارد می‌شود، عکس‌‌العمل اقتصادهای هر منطقه متفاوت است. علت تفاوت عکس‌العمل کشورها در مواجهه با شوک‌های مشترک، از تفاوت در درجه تاب‌آوری اقتصادی آنها ناشی می‌شود؛ از این رو بررسی عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقتصادی به منظور مقابله با مخاطرات پیش‌ روی اقتصاد و دستیابی به رشد ­­و ­توسعه مستمر و باثبات اقتصادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جذب دانش فنی خارجی از کانال‌های واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند در جهت کاهش محدودیت‌های ناشی از تحقیق و توسعه داخلی و پر‌کردن شکاف فناوری، افزایش قدرت رقابت‌پذیری و کاهش شکاف تاب‌آوری اقتصادی کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه‌یافته عمل کند. پدیده جهانی‌شدن نیز عامل مهم دیگری است که می‌تواند با تسهیل روابط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در خارج از مرزهای کشور بر تاب‌آوری اقتصادی تأثیرگذار باشد. پژوهش حاضر در صدد بررسی تأثیر جذب سرریز فناوری و جهانی‌شدن بر تاب‌آوری اقتصادی طی دوره زمانی 2016-2007 با استفاده از داده‌های پنل و به روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) است. نتایج حاکی از تأثیر مثبت و معنادار جذب سرریز فناوری از دو کانال واردات و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و جهانی‌شدن بر تاب‌آوری اقتصادی است؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزی و اتخاذ استراتژی مناسب در راستای هدفمندی جذب سرریز فناوری و ورود به اقتصاد جهانی به منظور ارتقای تاب‌آوری اقتصادی کشور صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of the Technology Foreign Spillover and Globalization on Economic Resilience

نویسندگان [English]

  • Safiyeh Pourmottaghi Almany, 1
  • Abolfazl Shahabadi 2
  • , Nader Mehregan 3

1 PhD student, Department of Economics, Faculty of Humanities, Mianeh Branch, Islamic Azad University, Mianeh, Iran.

2 Professor of Economics, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran.

3 Professor of Economics, Faculty of Economics and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.

چکیده [English]

Impulses are seen as a fundamental challenge to sustainable and sustainable economic growth and development. When a common shock comes to the economies of different regions of the world, the reaction of the economies of each region is different. The difference in countries' response to common shocks stems from differences in their economic resilience. In the event of adverse shocks, a country with high economic resilience will return to a faster growth path before the outbreak of shock, and a country with low resilience will face disruption and slowdown in economic growth. Therefore, it is important to examine the factors affecting economic resilience in order to deal with the risks facing the economy and achieve continuous and sustainable economic growth and development. Technology Foreign Spillover from the channels of import of intermediate and capital goods, foreign direct investment or brains reverse migration is one of the most important factors that can reduce the limitations of domestic research and development and fill the gap in technology, increase competitiveness and reduce the gap in economic resilience of developing countries and developed countries. The phenomenon of globalization is another important factor that can affect economic resilience by facilitating economic, social and political relations outside the country's borders. Therefore, the present study seeks to investigate the effect of the Technology Foreign Spillovers and globalization on the economic resilience during the period 2007-2016 using panel data using generalized torque (GMM) method. The results indicate a positive and significant effect of the technology foreign spillover through two channels, import of intermediate and capital goods and globalization on economic resilience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Resilience
  • Domestic and Foreign R&D Stock
  • Technology Foreign Spillover
  • Generalized Moment of Method
مراجع
الف- منابع فارسی:
ابونوری، اسماعیل و حسن لاجوردی. «برآورد شاخص آسیب‌‌پذیری و تاب‌‌آوری اقتصادی به روش پارامتریکی: بررسی موردی کشورهای عضو اوپک»، فصلنامه علمی- پژوهشی نظریه‌‌های کاربردی اقتصاد 3، شماره 3 (پاییز 1395): 25-44.
ارشادی یامچی، علیرضا. «تأثیر درآمدهای نفتی بر تاب‌‌آوری اقتصادی (مطالعه کشورهای منتخب)» )پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی، 1395(.
امیرزاده، ملیکاسادات. تأثیر جهانی‌‌شدن بر تاب‌‌آوری شهری. تهران: هشتمین کنفرانس بین‌‌المللی جامع بحران، دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران، بهمن 1395.
امیری، حسین، محبوبه پیرداده بیرانوند، فریبا نوروزی عموقین، و شیوا علیزاده. «برآورد شاخص‌های آسیب‌‌پذیری و تاب‌‌آوری در اقتصاد ایران»، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان 6، شماره 23 (پاییز 1397): 434-455.
آجیلی، هادی، «اقتصاد مقاومتی در نظام اقتصاد سیاسی جهانی»، نشریه تخصصی علوم سیاسی 9، شماره 24 (پاییز 1392): 87-105.
بنی‌‌اسدی، مصطفی، و سید­عبدالمجید جلایی ‌‌اسفندآبادی. «ﺗﺤﻠﯿﻞ اﺛﺮ ﺳﺮرﯾﺰﻫﺎی ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﺑﺮ رﺷﺪ ﺑﻬﺮه‌وری ﮐﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی اﯾﺮان»، نشریه علمی اقتصاد و توسعه کشاورزی 30، شماره 2 (تابستان 1395): 117-126.
بهکیش، محمدمهدی. اقتصاد ایران در بستر جهانی‌شدن. چاپ ششم، تهران: نشر نی، 1395.
خادم علیزاده، امیر، غلامعلی معصومی‌‌نیا، مهدی قائمی اصل، و سیده‌زهرا حسینی. «رابطه شاخص استقلال اقتصادی و تاب‌‌آوری اقتصادی در ایران»، فصلنامه  سیاست‌‌گذاری پیشرفت اقتصادی 4، شماره 12 (پاییز 1395):  67-102.
زمانیان، غلامرضا. «سرریزهای فناوری از طریق تجارت و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر بهره‌وری: مورد کشورهای OECD و Non-OECD» رساله دکترا، دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، 1390.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، حمید کردبچه، و پروانه حاجی‌عزیزی. «تأثیر کارآفزینی بر بهره‌وری کل عوامل تولید»، فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و الگوسازی 12، شماره 2 (تابستان 1398): 209-185.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، عبدالله پورجوان، و اقدس علی‌پور. «بررسی تعیین‌کننده‌های قیمتی و غیرقیمتی بهره‌وری کل عوامل بخش کشاورزی ایران»، نشریه روستا و توسعه 15، شماره 4 (زمستان 1391): 1-22.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، و راضیه داوری‌کیش. «تأثیر فراوانی منابع طبیعی از کانال آزادی اقتصادی بر جذب سرریز فناوری کشورهای منتخب»، فصلنامه علمی مدیریت توسعه فناوری 3، شماره 1 (تابستان 1394): 151-178.
شاه‌‌آبادی، ابوالفضل، و صفیه پورمتقی. «نقش‌ مها‌جرت‌ مغزها‌ بر بهره‌وری کل‌ عوامل‌ اقتصا‌د ایران»، نشریه رفاه اجتماعی 11، شماره 42 (پاییز 1390): 411-444.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، و طیبه چایانی. «تأثیر جذب سرریز فناوری و کارآفرینی بر پیچیدگی اقتصادی»، مجله تحقیقات اقتصادی 54، شماره 4 (زمستان 1398): 891-916.
شاه‌آبادی، ابوالفضل، و مصطفی امیری. «تأثیر انباشت تحقیق و توسعه داخلی و سرریز تحقیق و توسعه خارجی بر رشد بهره‌وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران 3، شماره 9 (بهار 1393): 93-114.
شاه‌‌آبادی، ابوالفضل، و مهسا گنجی. «تأثیر حکمرانی خوب بر آزادی اقتصادی کشورهای منتخب منطقه منا»، نشریه اقتصاد و توسعه منطقه‌ای 22، شماره 9 (بهار و تابستان 1394): 288-264.
عزیزی، زهرا و مرتضی خورسندی. «بررسی اثر حکمرانی خوب بر آسیب‌‌پذیری اقتصادی (رهیافت بین‌‌کشوری)»، فصلنامه سیاست‌‌گذاری پیشرفت اقتصادی 4، شماره 3 (پاییز 1395): 129-150.
غلامی، علی. «تحلیل آثار آزادسازی تجاری ایران با کشورهای مسلمان (دلالت‌های مدل جاذبه)»، نشریه اندیشه صادق 8، شماره 22 (بهار 1385): 26-3.
غیاثوند، ابوالفضل و فاطمه عبدالشاه. «شاخص‌‌های تاب‌‌آوری اقتصادی»، نشریه روند 22، شماره 71 (پاییز 1394): 79-106.
فرزین، محمدرضا، عباس معمارنژاد، و الهام غلامی. «بررسی آثار عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقتصادی در ایران و کشورهای منتخب: رویکردی بر روش داده‌های تابلویی با ضرایب متغیر»، نشریه اقتصاد کاربردی 8، شماره 24 (بهار 1397): 13-22.
فروغی‌‌زاده، یاسین. «تبیین مفهوم اقتصاد مقاومتی و شاخص‌سازی و سنجش مقاومت‌پذیری اقتصاد ایران» پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق، 1393.
گوگردچیان، احمد، و فاطمه رحیمی. «آثار سرریزهای تحقیق ‌و ­توسعه و نوآوری شرکای تجاری بر رشد ­اقتصادی ایران (2009-2000)»، نشریه پژوهش‌های رشد ­و ­توسعه ‌اقتصادی 3، شماره 9 (زمستان 1391): 9-24.
لاجوردی، حسن، اشرف‌السادات پسندیده، و زهره بشارتی‌راد. «بررسی رابطه بین تاب‌‌آوری اقتصادی و سطح دانش‌‌بنیان‌بودن اقتصادهای ملی»، مجله پنجمین کنفرانس بین‌‌المللی و نهمین کنفرانس ملی مدیریت فناوری، انجمن مدیریت و فناوری ایران (25 و 26 آذر 1394).
میرجلیلی، سیدحسین، و روشنک بزرگی. «بررسی شاخص ترکیبی تاب‌‌آوری اقتصادی ایران طی سال‌‌های 1384-1394»، مجله جستارهای اقتصادی ایران 15، شماره 29 (بهار و تابستان 1397): 69-94.
 
ب- منابع لاتین:
 
Abubaker, Riyad. “The asymmetric impact of trade openness on output volatility”, Empirical Economics 49, no. 3 (January 2015): 881–887.
Aghion, Philippe, and Peter Howitt. “A model of growth through creative destruction”, Econometrica 60, no. 2 (March 1992): 323-351.
Al-Maruf, Abdullah. “Enhancing disaster resilience through human capital: Prospects for adaptation to cyclones in coastal Bangladesh”, PhD thesis, Universität Zu Koln, May 2017, https://kups.ub.uni-koeln.de/7605/.
Angeon, Valérie, and Samuel Bates. “Reviewing composite vulnerability and resilience indexes: A sustainable approach and application”, World Development 72, no. C (August 2015): 140-162.
Baltagi, Badi H., Espen Bratberg, and Tor Helge Holmås. “A panel data study of physicians' labor supply: The case of Norway”, Health Economics 14, no. 10 (October 2005): 1035-1045.
Bates, Samuel, Valérie Angeon, and Ahmed Ainouche. “The pentagon of vulnerability and resilience: A methodological proposal in development economics by using graph theory”, Economic Modelling 42 (October 2014): 445-453.
Becker Gary S. “Human capital: A theoretical and empirical analysis, with special reference to schooling”, NY: National Bureau of Economic Research, (January 2010): 29-58.
Boorman, Jack, José Fajgenbaum, Hervé Ferhani, Manu Bhaskaran, Drew Arnold, and Harpaul Kohli. “The centennial resilience index: Measuring countries resilience to shock”, Global. Journal of Emerging Market Economies 5, no .2 (May 2013): 57-98.
Briguglio Lino, Gordon Cordina, Nadia Farrugia, and Stephanie Vella. “Economic vulnerability and resilience: Concepts and measurements”, Oxford Development Studies 37, no. 3 (September 2009): 229- 247.
 Briguglio Lino, Gordon Cordina, Stephanie Bugeja and Nadia Farrugia. “Conceptualizing and measuring economic resilience”, In Lino Briguglio, Cordina Gordon, and Eliawony J. Kisanga, eds., Building the Economic Resilience of Small States. Malta: Islands and Small States Institute and London: Commonwealth Secretariat, April 1, 2006, 265-287.
Briguglio, Lino, and Melchoir Vella, “Trade openness and volatility”, Occasional Papers on Islands and Small States, (April 2016): 1-15. https://www.um.edu.mt/library/oar/handle/123456789/39948.
Briguglio, Lino, and Stephen Piccinino. “Growth and resilience in East Asia and the impact of the 2009 global recession”, Economics Department. University of Malta (December 2011).
Briguglio, Lino, and Waldemar Galea. “Updating and augmenting the economic vulnerability index”, Occasional paper, University of Malta.Vol. 4 (January 2003): 1-15.
Briguglio, Lino. “A vulnerability and resilience framework for small states. Bynoe-Lewis, D. Building the Resilience of Small States: A Revised Framework”, London Commonwealth Secretariat (September 2014).
Briguglio, Lino. “Small Island developing states and their economic vulnerabilities”, World Development 23, no. 9 (January 1995): 1615-1632.
Cerra, Valerie, and Sweta C. Saxena. “Growth dynamics: The myth of economic recovery”, The American Economic Review 98, no. 1 (February 2008): 439-457.
Coe, David Theodore, and Elhanan Helpman. “International R&D spillovers”, European Economic Review 39, no. 5 (February 1995): 859-887.
Coe, David Theodore, Elhanan Helpman, and Alexander W. Hoffmaister. “International R&D Spillovers Institutions”, European Economic Review 53 (July 2009): 723-741.
Du, Zhiwei, Hongou Zhang, Yuyao Ye, Lixia Jin, and Qian Xu. “Urban shrinkage and growth: Measurement and determinants of economic resilience in the Pearl River Delta”, Journal of Geographical Sciences  29, no. 8 (August 2019): 1331-1345.
Elbourne, Adam, Debby Lanser, Bert Smid, and Martin Vromans. “Macroeconomic resilience in a DSGE model”, Empirical Economics 49, no. 3 (February 2008): 881–887, https: //www.researchgate.net/publication/5007952.
Frank Lichtenberg, and Bruno van Pottelsberghe. “International R&D Spillovers”, European Economic Review 42, (February 1998): 1483-1491.
Griliches, Zvi. “Productivity puzzles and R&D: Another non explanation”, Journal of Economic Perspectives, American Economic Association 2, no. 4 (November 1988): 9-21.
Grossman, Gene M., and Elhanan Helpman. “Trade, knowledge spillovers, and growth”, Europen Economic Review 35, no. 1 (February 1991): 517-526.
Hallegatte, S. “Economic resilience, definition and measurement”, The World Bank- Climate Change Group – Office of the Chief Economist (2014).
Holloway, Ailsa, Annisa Triyanti, Irina Rafliana, Soichiro Yasukawa, and Carinus de Kock. “Leave no field behind: Future-ready skills for a risky world”. Progress in Disaster Science (May 2019), https: //doi.org/10.1016/j.pdisas.2019.100002.
Kaufmann, Daniel, Aart Kraay, and Massimo Mastruzzi. “The worldwide governance indicators: A summary of methodology, data and analytical issues”, World Bank Policy Research Working Paper, no. 5430 (January 2010).
Keller, Wolfgang. “International Thechnology Diffusion”, Journal of Economic Literature 42, no. 3 (September 2004): 152-782.
Klimek, Peter, Sebastian Poledna, and Stefan Thurner. “Quantifying economic resilience from input–output susceptibility to improve predictions of economic growth and recover”, Nature Communications 10, no.1 (April 2019): 1-9.
Li, Ping Zhang, and Qingchang. “The effects of technological spillover through FDI and import trade on China’s innovation”, Retrieved August 11, 2019 ,fromhttp: //www..seidatacollection.com/en/search/indexphp?act=all&name=LI+Ping+++ZHANG+Qingchang.
Nelson, Richard R., and Edmond S. Phelps. “Investment in humans, technological diffusion, and economic growth”, The American Economic Review 56, no. 1/2 (February 1996): 69-75.
Paton, Douglas, and David M. Johnston. “Disasters and communities: Vulnerability, resilience, and preparedness”, Disaster Prevention and Management 10, no .4 (October 2013): 270-277.
Sabatino. Michele. “Economic resilience and social capital of the Italian regions”, International Review of Economics & Finance 61, no .C (March 2019): 355-367.
Sondermann David, “Towards more resilient economies: The role of well-functioning economic structures”, Policy Modeling 40. no.1 (January 2018): 97-117.
Stiglitz Joseph E., “Lessons from the global financial crisis of 2008”, Seoul Journal of Economics 23, no.3 (January 2010): 321-339.
Tan, Juntao, Pingyu Zhang, Kevin Lo, Jing Li, and Shiwei Liu. “Conceptualizing and measuring economic resilience of resource-based cities: Case study of northeast China”, Chinese Geographical Science 27, no. 3 (June 2017): 471-481.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
دوفصلنامۀ علمی مطالعات و سیاست‌های اقتصادی
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17
بهار و تابستان 1401
شهریور 1401
صفحه 7-36
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار