نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد نبی شهیکی تاش ¹
• محمدحسن فطرس ²
• مصطفی خواجه حسنی ³

¹ استادیار اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

² دانشیار اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا

³ دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

چکیده در اثر توسعه ناپایدار، در سال‌های اخیر انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی هزینه‌های اجتماعی بسیاری را به جامعه بشری متحمل ساخته است. در این راستا این مطالعه با استفاده از روش لیبن‌اشتاین به ارزیابی هزینه‌های رفاهی اجتماعی ناشی از آلودگی زیست‌محیطی صنایع انرژی‌بر زیر گروه کدهای چهار رقمی ISIC تولید سایر محصولات کانی غیر‌فلزی و فلزات اساسی در کشور ایران می‌پردازد. در ابتدای مطالعه فرض بر این بود که کمترین و بیشترین پیامدهای جنبی منفی زیست‌محیطی، به ترتیب توسط صنایع مس و آجر به جامعه تحمیل شده است؛ اما همان‌طور که نتایج این مطالعه نشان می‌دهند، صنایع ریخته‌گری فلزات غیر‌آهنی و تولید سیمان، آهک و گچ با هزینه‌ای حدود 03/1 و 7/50 درصد از ارزش تولید خود به ترتیب کمترین و بیشترین هزینه‌های رفاهی اجتماعی ناشی از ناکارآمدی زیست‌محیطی را در میان صنایع مورد مطالعه، به جامعه تحمیل می‌کنند. علاوه بر این هزینه‌های رفاهی اجتماعی ناشی از مثلث رفاه و رانت اقتصادی این صنایع نسبت به هزینه‌های ناشی از ناکارآمدی زیست‌محیطی x، مقدار ناچیزی است و بخش کوچکی از هزینه‌های رفاهی محاسبه شده توسط روش لیبن‌اشتاین را در بر می‌گیرد. هزینه‌های بالای رفاهی اجتماعی به دست آمده، ضرورت برنامه‌ریزی مناسب در جهت افزایش کارایی زیست‌محیطی و تقلیل آثار سوء ناشی از مصرف انواع حامل‌های انرژی صنایع آلاینده را با اتخاذ سیاست‌های مؤثر به صورت وضع قوانین ضد انحصار و مالیات سبز، به خوبی آشکار می‌سازد.  

کلیدواژه‌ها

• واژگان کلیدی: مثلث رفاه
• ناکارایی x
• روش لیبن‌اشتاین
• تابع فاصله جهت‌دار
• کشش قیمتی تقاضا

عنوان مقاله [English]

Calculating the Social Welfare Costs Caused by Environmental Pollution of Energy Consuming Industries in Iran

نویسندگان [English]

• mohammad nabi shahiki tash ¹
• Mohammad hasan Fotros ²
• Mostafa Khajeh Hasani ³

¹ Assistant Professor of Economics, Sistan and Baluchestan University

² Associate Professor of Economics, Bu Ali Sina University

³ Master student of Sistan and Baluchestan University

چکیده [English]

Environmental emissions caused by unstable development, imposed many social costs to our society in recent years. In this survey, we calculated the social welfare costs caused by environmental emissions of energy consuming industries subcategorized under ISIC four-digit coded products of non-metallic minerals and basic metals in Iran; using Leibenstein method. At the beginning of this survey it was assumed that the least and the most negative side consequences on environment in our country are respectively imposed by copper and brick industries. But results showed among the studied cases, non-ferrous foundry with a cost equal to 1.03 percent of its production value imposes the least and Cement, building Lime and gypsum Industry with a cost of 50.7 percent of its production value imposes the most expensive cost of environmental inefficiency on the society. In addition to that, social welfare costs caused by welfare triangle and economic rents of these industries are negligible in comparison with environmental x-inefficiency costs; and include a small amount of welfare costs calculated by Leibenstein method for polluting industries. High costs of achieved social welfare, show the necessity of proper planning in order to increase the environmental efficiency, adopting effective anti-monopoly policies and green tax laws to reduce the harmful effects of energy carriers consumed in polluting industries.

کلیدواژه‌ها [English]

• Welfare Triangle
• X-Inefficiency
• Leibenstein Method
• Directional Distance Function
• Price Elasticity of Demand