دوفصلنامۀ علمی مطالعات و سیاست‌های اقتصادی

اثر استقلال بانک مرکزی بر نوسانات بازار بورس اوراق بهادار تهران

زینب یزدانی چراتی؛ مهدی شهرازی

دوره 8، شماره 2 ، دی 1400، ، صفحه 142-167

چکیده

  امروزه بازار سرمایه یکی از کلیدی‏ترین بخش‏های اقتصاد به شمار می‏آید که ارتباط نزدیکی با سایر بخش‏ها به ویژه بخش پولی و بانکی دارد. از سوی دیگر، حفظ ثبات بازار سرمایه یک دغدغه‏ی اصلی برای هر اقتصادی ...  بیشتر امروزه بازار سرمایه یکی از کلیدی‏ترین بخش‏های اقتصاد به شمار می‏آید که ارتباط نزدیکی با سایر بخش‏ها به ویژه بخش پولی و بانکی دارد. از سوی دیگر، حفظ ثبات بازار سرمایه یک دغدغه‏ی اصلی برای هر اقتصادی است. با وقوع بحران مالی در سال 2008 میلادی، نقش بانک مرکزی در ثبات مالی به موضوعی بحث‏انگیز تبدیل شده است. در این راستا، مطالعه‏ی حاضر به بررسی تأثیر استقلال بانک مرکزی بر نوسانات بازار بورس اوراق بهادار تهران به عنوان شاخصی از بی ثباتی مالی طی بازه‏ی زمانی 1398-1370 می‏پردازد. برای این منظور، ابتدا سری زمانی نوسانات بازار سهام با به کارگیری الگوی گارچ (GARCH) ایجاد و سپس از الگوی خودرگرسیون با وقفه‎های توزیعی (ARDL) استفاده شده است. برای پی بردن به وجود یا عدم وجود همجمعی بین متغیرهای الگو، آزمون کرانه‏ها انجام گرفته و در نهایت، رابطه‏ی بلندمدت برآورد شده است. یافته‏های پژوهش نشان می‌دهد که استقلال بانک مرکزی اثر مثبت و معنادار بر نوسانات بازار بورس اوراق بهادار تهران دارد. در عین حال، حرکت به سمت کاهش استقلال بانک مرکزی با توجه به تبعات تورمی آن منطقی به نظر نمی‏رسد. در چنین شرایطی، با حفظ استقلال بانک مرکزی از یک سو، و تلاش در جهت افزایش شفافیت بانک مرکزی از سوی دیگر، می‏توان به طور توأمان به دو هدف تثبیت قیمتی و تثبیت مالی دست یافت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.26 M
• اصل مقاله به زبان دوم

تحلیل رابطه غیرخطی فساد اقتصادی و امنیت اقصادی در ایران

بهروز صادقی عمروآبادی؛ نجفعلی شهبازی

دوره 8، شماره 2 ، دی 1400، ، صفحه 198-225

چکیده

  فساد و امنیت اقصادی از مهم‌ترین مسائل روز اقتصاد ایران می‌ باشد. در ادبیات اقتصادی، فساد اقتصادی هم می‌تواند باعث تسهیل بروکراسی و کسب و کار، همچون روغنی در بین چرخ دنده‌های سخت ماشین اقتصادی عمل کند ...  بیشتر فساد و امنیت اقصادی از مهم‌ترین مسائل روز اقتصاد ایران می‌ باشد. در ادبیات اقتصادی، فساد اقتصادی هم می‌تواند باعث تسهیل بروکراسی و کسب و کار، همچون روغنی در بین چرخ دنده‌های سخت ماشین اقتصادی عمل کند و هم می تواند با افزایش هزینه مبادله و ریسک باعث کاهش عملکرد و امنیت اقتصادی گردد. لذا در این مطالعه تحلیل رابطه غیرخطی فساد اقتصادی و امنیت اقصادی در ایران طی دوره زمانی 1357تا 1397 با استفاده از روش رگرسیون آستانه‌ای انجام می شود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع و روش پژوهش توصیفی همبستگی است. نتایج تخمین مدل پژوهشی نشان می دهد که حد آستانه ای اندازه فساد 0.45می باشد. نتایج آزمون خطی بودن هانسن با روش بوت استرپ نیز معنا داری حد آستانه را تأیید می‌کند. مفهوم این حد آستانه آن است که در دولت با شاخص کنترل فساد کمتر از 0.45، افزایش اندازه کنترل فساد اثر معنادار و منفی بر امنیت اقصادی دارد، اما در دولت با شاخص کنترل فساد بزرگتر، کنترل فساد اثری مثبت بر امنیت اقصادی دارد. به بیان دیگر رابطه غیرخطی فساد اقتصادی و امنیت اقصادی کشور ایران تایید می شود و حاکی از رابطه بلندمدت کنترل فساد و امنیت اقتصادی در ایران می باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.56 M
• اصل مقاله به زبان دوم

تاثیر قدرت مالی بانک مرکزی بر تورم در اقتصاد ایران

ابوالفضل شاه آبادی؛ امین حاتمی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 75-94

چکیده

  چکیده یکی از مهمترین ارکان در اجرای موفق سیاست های پولی، قدرت مالی بانک مرکزی است که می تواند تاثیرات چشم گیری بر موفقیت اجرای این سیاست ها داشته باشد. به همین علت در این مطالعه به بررسی تاثیر قدرت مالی ...  بیشتر چکیده یکی از مهمترین ارکان در اجرای موفق سیاست های پولی، قدرت مالی بانک مرکزی است که می تواند تاثیرات چشم گیری بر موفقیت اجرای این سیاست ها داشته باشد. به همین علت در این مطالعه به بررسی تاثیر قدرت مالی بانک مرکزی بر نرخ تورم اقتصاد ایران ، در بازه زمانی 1357 تا 1394 پرداخته شده است. همچنین روش مورد استفاده برای تخمین مدل الگوی خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) است. نتایج این پژوهش نشان می دهد در کوتاه مدت و بلند مدت به ترتیب افزایش قدرت مالی بانک مرکزی، باعث کاهش 06/0 و 16/0 درصدی شاخص قیمت شده است. افزایش قدرت مالی بانک مرکزی سبب می شود ترازنامه بانک مرکزی در شرایط بهتری قرار گیرد که این مبحث سبب افزایش کارایی سیاست های پولی این نهاد و در نتیجه کاهش نرخ تورم خواهد شد . کلمات کلیدی : قدرت مالی بانک مرکزی ، تورم ، ایران .

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 5.45 M

نرخ ارز و تقاضای نیروی کار در کارگاه‌های صنعتی ایران

حسین صمصامی؛ حسن اردیزی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 225-244

چکیده

  این مقاله اثر افزایش نرخ ارز بر تقاضای نیروی کار در 23 گروه کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارگر و بیشتر با کد ISIC دو رقمی را طی دوره زمانی 1379 تا 1394 با استفاده از روش پنل پویای گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) بررسی می‌کند. ...  بیشتر این مقاله اثر افزایش نرخ ارز بر تقاضای نیروی کار در 23 گروه کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارگر و بیشتر با کد ISIC دو رقمی را طی دوره زمانی 1379 تا 1394 با استفاده از روش پنل پویای گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) بررسی می‌کند. افزایش نرخ ارز از دو کانال، تقاضای نیروی کار را تحت تاثیر قرار می‌دهد: 1-افزایش نرخ ارز موجب ارزان تر شدن کالاهای داخلی در برابر کالا‌های خارجی می‌شودکه تقاضای تولیدات کارگاه‌ها را افزایش می‌دهد و تاثیر مثبتی بر تقاضای نیروی کار دارد 2- افزایش نرخ ارز موجب گران‌تر شدن نهاده‌های وارداتی و به تبع آن موجب افزایش هزینه تولید می‌شود که تقاضا برای نیروی کار را کاهش می دهد. اثر خالص تغییرات اشتغال از نرخ ارز به برآیند این دو کانال بستگی دارد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که اثر خالص افزایش نرخ ارز بر اشتغال کارگاه‌های صنعتی منفی و قابل توجه است که حاکی از وابستگی شدید فرآیند تولید کارگاه‌های صنعتی به نهاده‌های خارجی می باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 5.18 M

سنجش رانت اقتصادی در ایران با استفاده از منطق فازی

,وحید شقاقی شهری؛ شیوا علیزاده؛ ندا جمشیدی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 245-266

چکیده

  رانت اقتصادی پدیده‌ای پیچیده، چند بعدی و دارای علل و آثار چندگانه است. به رغم پیچیدگی و حساسیت سروکار یافتن با این عارضه، در سال‌های اخیر مطالعاتی در اندازه‌گیری رانت، بیان علل و راه-کارهای بازدارنده ...  بیشتر رانت اقتصادی پدیده‌ای پیچیده، چند بعدی و دارای علل و آثار چندگانه است. به رغم پیچیدگی و حساسیت سروکار یافتن با این عارضه، در سال‌های اخیر مطالعاتی در اندازه‌گیری رانت، بیان علل و راه-کارهای بازدارنده از سوی مجامع علمی و بین‌المللی انجام شده است. این مقاله با استفاده از منطق فازی، ضمن تبیین چگونگی مدل‌سازی روابط اقتصادی، یک الگوریتم برای سنجش رانت طی دوره 1393-1360 در ایران با رویکرد اقتصادی معرفی می‌کند. نتایج نشان می‌دهد با فرض آن‌که «اندازه دولت» و «امنیت اقتصادی» از عوامل کلیدی اقتصادی تعیین‌کننده رانت باشند، روند شاخص فازی رانت اقتصادی ایران در این دوره مورد بررسی بین مقدار 43/0 و 72/0 نوسان داشته و روندی صعودی را در این دوره طی نموده است. شایان ذکر است که طی دوره مورد بررسی کمترین میزان شاخص فازی رانت اقتصادی طی دو مقطع 1362 و 1368 و بیشترین میزان شاخص فازی رانت اقتصادی مربوط به مقطع 1374 می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 5.43 M

بررسی کارایی گردشگری سلامت در ایران و کشورهای منتخب و ارائه راهکارهایی برای ارتقاء موقعیت ایران

یداله دادگر؛ سارا امام قلی پور؛ سیده مائده حسینی

دوره 5، شماره 2 ، آبان 1397، ، صفحه 53-76

چکیده

  در گردشگری سلامت ضرورت دارد تا میزان عملکرد، مورد بررسی قرار گیرد، لذا مناسب است که مدیران این بخش روش هایی برای استفاده از منابع، جهت دستیابی به کارایی بالا به کار گیرند.در این مطالعه به بررسی کارایی ...  بیشتر در گردشگری سلامت ضرورت دارد تا میزان عملکرد، مورد بررسی قرار گیرد، لذا مناسب است که مدیران این بخش روش هایی برای استفاده از منابع، جهت دستیابی به کارایی بالا به کار گیرند.در این مطالعه به بررسی کارایی گردشگری سلامت در کشورهای منا و OECD و همچنین برخی استان های ایران پرداخته شده و در نهایت راهکارهایی جهت ارتقاء موقعیت ایران ارائه خواهد شد. روش انجام این تحقیق، تحلیل پوششی داده‌ها و حالت بازدهی متغیر نسبت به مقیاس خروجی محور و همچنین نرم افزار به کارگرفته شده در این تحقیق DEA Solver می باشد.نتایج نشان می دهد که در بین کشورهای منا کشورهای اردن، امارات و ترکیه بهترین عملکرد را دارند. همچنین ایران در بین ۷ کشور مورد بررسی منا در جایگاه ۶ام قرار دارد. از کشورهای OECD، اتریش و لهستان کارا می باشند. در مورد استان ها نیز ، تهران، خوزستان و قم بیشترین کارایی را دارند. براساس این مطالعه، سرمایه گذاری در زیرساختها و بازاریابی مناسب، راهکارهای موثر برای گردشگری سلامت کشورها از جمله ایران می باشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 4.15 M

نابرابری درآمدی و رشد اقتصادی در ایران؛یک تحلیل هم‌حرکتی زمان- مقیاسی

داریوش حسنوند؛ رامین خوچیانی

دوره 5، شماره 2 ، آبان 1397، ، صفحه 77-104

چکیده

  بررسی رابطه میان رشد و توزیع درآمد در ادبیات اقتصادی هم به شکل نظری و هم تجربی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین جهت علیت بین دو متغیر در کوتاه‌مدت و بلندمدت، مورد سوال سیاستگذاران و تحلیل‌گران ...  بیشتر بررسی رابطه میان رشد و توزیع درآمد در ادبیات اقتصادی هم به شکل نظری و هم تجربی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین جهت علیت بین دو متغیر در کوتاه‌مدت و بلندمدت، مورد سوال سیاستگذاران و تحلیل‌گران اقتصادی است. ابزار موجک پیوسته و تحلیل هم‌حرکتی، توانایی پاسخگویی همزمان تأثیرگذاری متقابل دو متغیر در زمان و مقیاس‌های مختلف را دارد. در این پژوهش،این رابطه در اقتصاد ایران با دو معیار ضریب جینی و نسبت دهک‌ها و با استفاده از تحلیل همدوسی موجک طی دوره زمانی 1348 الی 1395 مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهند که بین شاخص‌های توزیع درآمد و رشد اقتصادی و در مقیاس‌های زمانی کوتاه‌مدت و میان‌مدت( تا 20 فصل و یا 5 سال) همدوسی مثبت برقرار است. به طور خلاصه در بازه زمانی 1357 تا 1364 و در افق زمانی کوتاه‌مدت و میان‌مدت رشد اقتصادی و شاخص‌های نابرابری در یک جهت حرکت کرده‌اند. همچنین در بلندمدت و در تمام بازه زمانی مورد مطالعه دو متغیر رشد اقتصادی و شاخص‌های توزیع درآمد هم فاز بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 5.64 M

اثر تجارت درون صنعت بر توزیع درآمد:یک مطالعه موردی برای کشورهای در حال توسعه

سعید راسخی؛ سعیده حاجی حسینی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1395، ، صفحه 53-74

چکیده

  همگام با گسترش تجارت بین‌الملل و به ویژه تجارت درون صنعت، اثرات توزیعی آن اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. در چارچوب نظریه‌های مرسوم تجارت به ویژه نظریة نسبت‌های عامل، وضعیت توزیع درآمد به فراوانی ...  بیشتر همگام با گسترش تجارت بین‌الملل و به ویژه تجارت درون صنعت، اثرات توزیعی آن اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. در چارچوب نظریه‌های مرسوم تجارت به ویژه نظریة نسبت‌های عامل، وضعیت توزیع درآمد به فراوانی نسبی عامل بستگی دارد. همچنین، در چارچوب نظریه‌های جدید تجارت، اثرات توزیعی تجارت درون صنعت به طور قطع مشخص نیست و به مؤلفه‌های مختلف همچون اندازه بازار و تنوع محصول بستگی دارد. تحقیق پیش رو، اثر تجارت درون صنعت بر توزیع درآمد را برای کشورهای در حال توسعه[1] بررسی می‌کند. مشخصاً، فرضیه تحقیق حاضر این است که تجارت درون صنعت موجب کاهش نابرابری درآمدی می‌شود. برای آزمون این فرضیه، الگوی داده‌های تابلویی برای کشورهای در حال توسعه منتخب شامل ایران طی دوره زمانی 2005-2012 برآورد گردیده است. نتیجه این تحقیق نشان می‌دهد تجارت درون صنعت اثر مثبت و معنادار بر توزیع درآمد دارد. بنابراین، توصیه می‌شود تجارت خارجی با تأکید بر تجارت درون صنعت توسعه یابد. [1]. کشورهای در حال توسعه منتخب در این مطالعه عبارتند از: ارمنستان، اکوادور، اوکراین، اوروگوئه، ایران، برزیل، بولیوی، پاراگوئه، پرو، تایلند، ترکیه، رومانی، روسیه، شیلی، قرقیزستان، قزاقستان، کلمبیا، کاستاریکا، گرجستان، لهستان.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 266.09 K

ارزیابی اثر مقاطع زمانی هفتگی در بازارهای ارز ایران

ناصر الهی؛ رضا ایزدی

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 85-104

چکیده

  این مقاله به بررسی وجود اثر هفته‌های ماه در بازارهای ارز ایران طی دوره 1385-1392 می‌پردازد. داده‌ها، نرخ‌های ارز بازارهای رسمی و آزاد را شامل می‌شوند. مبادلات نرخ‌های ارز میان ریال ایران (IR) و دلار ایالات ...  بیشتر این مقاله به بررسی وجود اثر هفته‌های ماه در بازارهای ارز ایران طی دوره 1385-1392 می‌پردازد. داده‌ها، نرخ‌های ارز بازارهای رسمی و آزاد را شامل می‌شوند. مبادلات نرخ‌های ارز میان ریال ایران (IR) و دلار ایالات متحده (USD) و یوروی اروپا (EUR) در این بررسی مورد استفاده قرار گرفتند تا فرضیه وجود اثر هفته‌های ماه را آزمون نمایند. با توجه به خطاهای خوشه‏ای و ناهمسانی واریانس شرطی در بازده نرخ‌های ارز، از مدل‌های آرچ (آرچ نامتقارن) در آزمون فرضیه استفاده شده است. الگوی هفتگی برای دلار بازار آزاد به اثر مثبت و منفی به ترتیب در هفته‌های اول و چهارم و برای یوروی بازار آزاد به اثر مثبت در هفته‌های اول و دوم و اثر منفی در هفته‌های چهارم و پنجم اشاره دارد. همچنین، برای بازار رسمی، بازده هفتگی دلار در هفتۀ اول و بازده هفتگی یورو در هفته‌های اول و دوم به طور متوسط مثبت و معنی‌دار بود. این نتایج می‌توانند شکل ضعیف فرضیة بازار کارا را مورد تردید قرار دهند. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 259.49 K

اندازه دولت و آزادی تجاری در ایران: شواهدی از مدل رگرسیون انتقال ملایم

سعید کریمی پتانلار؛ جلال منتظری شورکچالی؛ ایوب خزائی

دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 199-219

چکیده

  چکیدهبا توجه به اهمیت بحث اثرگذاری آزادی تجاری بر اندازه دولت، مطالعه حاضر در تلاش است با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم (STR) و داده‌های فصلی 1369-1389 اثرگذاری غیرخطی آزادی تجاری بر اندازه دولت در ایران ...  بیشتر چکیدهبا توجه به اهمیت بحث اثرگذاری آزادی تجاری بر اندازه دولت، مطالعه حاضر در تلاش است با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم (STR) و داده‌های فصلی 1369-1389 اثرگذاری غیرخطی آزادی تجاری بر اندازه دولت در ایران را مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از برآورد الگوی تحقیق نشان می‌دهد آزادی تجاری طی دوره مورد مطالعه به صورت نامتقارن و در قالب یک ساختار دو رژیمی بر اندازه دولت تأثیر گذاشته است؛ به ‌نحوی که آزادی تجاری در رژیم اول (هنگامی که حجم تجارت کمتر از 53/39 درصد GDP است) همگام با فرضیه کارایی اثر منفی و در رژیم دوم (هنگامی که حجم تجارت بیشتر از 53/39 درصد GDP است) همگام با فرضیه جبران اثر مثبتی بر اندازه دولت داشته است. همچنین نتایج بیانگر افزایش اندازه دولت در اثر افزایش سهم درآمدهای دولت و سرمایه‌گذاری از تولید ناخالص داخلی می‌باشد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 664.46 K

شبیه‌سازی پویای نرخ بیکاری در ایران

منصور زراء‌نژاد؛ سید امین منصوری

دوره 1، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 75-106

چکیده

  چکیده  هدف اصلی در این پژوهش ارائه مدل شبیه‌سازی پویای نرخ بیکاری در ایران با استفاده از عوامل تقاضای کل و مقایسه آن با آمار ارائه شده از سوی بانک مرکزی است. نرخ بیکاری در دوره 1355-1392 با استفاده از ...  بیشتر چکیده  هدف اصلی در این پژوهش ارائه مدل شبیه‌سازی پویای نرخ بیکاری در ایران با استفاده از عوامل تقاضای کل و مقایسه آن با آمار ارائه شده از سوی بانک مرکزی است. نرخ بیکاری در دوره 1355-1392 با استفاده از روش شبیه‌سازی گذشته‌نگر و روش حداقل مربعات پویا شبیه‌سازی می‌گردد. برای این منظور، در ابتدا با شناسایی متغیرهای تأثیرگذار بر تقاضای کل، معادلات بخش‌های مصرفی، عمومی، خصوصی و خارجی فرمول‌بندی می‌گردد. سپس با استفاده از سیستم معادلات همزمان و سناریوسازی، نرخ بیکاری به صورت پویا به بخش تقاضای کل مرتبط می‌شود. یکی از موفقیت‌های به دست آمده در پروسه شبیه‌سازی، معنی‌داری بالای معادلات برآورد شده است. نتایج  شبیه‌سازی نشان می‌دهد که نرخ بیکاری از مقدار 1/16 درصد در سال 1385 به میزان 9/15 درصد در سال 1388 رسیده و سپس به میزان 5/25 درصد درسال 1392 افزایش پیدا کرده است. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 613.87 K

بررسـی تأثیـر شاخـص فلاکـت بر جرم و جنایت در ایران

یداله دادگر؛ روح اله نظری

دوره 0، شماره 24 ، دی 1392، ، صفحه 63-86

چکیده

  تئوری اقتصاد جرم و جنایت توسط گری بکر[1] وارد علم اقتصاد شد. پژوهشگران زیادی به تحقیق پیرامون جنبه‌های اقتصادی جرم و جنایت پرداختند. در این مقاله با استفاده از الگوی خودبازگشتی با وقفه‌ها‌ی توزیعی(ARDL) ...  بیشتر تئوری اقتصاد جرم و جنایت توسط گری بکر[1] وارد علم اقتصاد شد. پژوهشگران زیادی به تحقیق پیرامون جنبه‌های اقتصادی جرم و جنایت پرداختند. در این مقاله با استفاده از الگوی خودبازگشتی با وقفه‌ها‌ی توزیعی(ARDL) و همچنین الگوی تصحیح خطا (ECM)، وجود رابطه بلندمدت و کوتاه‌مدت بین شاخص فلاکت و جرم و جنایت را در ایران طی سال‌های 1363-1389 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که شاخص فلاکت اثر مثبت و معنی‌دار بر جرم و جنایت در ایران هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت دارد. همچنین در مقاله حاضر از آزمون‌های CUSUM و CUSUMSQ به منظور ثبات ضرایب الگوها استفاده شد که نتایج حاصل از آزمون‌های فوق بیانگر ثبات ضرایب در سطح معنی‌داری 5% است؛ به عبارتی می‌توان پذیرفت که ضرایب تابع جرم و جنایت در ایران باثبات است. از این رو سیاست‌گذاران و دولت‌مردان به ‌منظور اهداف کاهش جرم و جنایت بهتر است کاهش شاخص فلاکت را مورد توجه و کنترل خود قرار دهند. [1]. Gary Becker

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 299.82 K

بررسی آثار سمت تقاضا و سمت عرضه‌ای اندازة دولت: مطالعة موردی اقتصاد ایران (1345-1386)

علی حسین صمدی؛ لیلا کریمی

دوره 0، شماره 22 ، دی 1391، ، صفحه 171-192

چکیده

  مطالعات متعددی در اقتصاد ایران وجود دارد که به بررسی تأثیر اندازة دولت بر رشد اقتصادی پرداخته و به نتایج متفاوتی دست یافته‌اند. برخی از این مطالعات به تأثیر مثبت و برخی دیگر به تأثیر منفی اندازة دولت ...  بیشتر مطالعات متعددی در اقتصاد ایران وجود دارد که به بررسی تأثیر اندازة دولت بر رشد اقتصادی پرداخته و به نتایج متفاوتی دست یافته‌اند. برخی از این مطالعات به تأثیر مثبت و برخی دیگر به تأثیر منفی اندازة دولت بر رشد اقتصادی ایران اشاره می‌کنند. در کلیه این مطالعات تنها به تأثیر سمت تقاضا توجه شده و آثار سمت عرضه‌ای آن مورد غفلت قرار گرفته است. هدف مطالعة حاضر پر کردن این شکاف بوده و به دنبال بررسی آثار سمت تقاضا و سمت عرضه‌ای به طور همزمان (و بنابراین بررسی اثر کل) تغییر در اندازة دولت بر نرخ رشد اقتصادی است. برای رسیدن به این هدف از داده‌های اقتصاد ایران برای دوره زمانی 1345-1386 استفاده شده است. نتایج این مقاله نشان می‌دهد که اندازة دولت از سمت عرضه  (از طریق بهره‌وری عوامل تولید و نسبت سرمایه‌گذاری خصوصی به تولید) بر نرخ رشد اقتصادی تأثیر منفی داشته و از سمت تقاضا دارای تأثیر مثبت می‌باشد. همچنین این نتیجه حاصل شده است که آثار منفی سمت عرضه بر آثار مثبت سمت تقاضا غلبه کرده و باعث شده است که اثر کل اندازة دولت بر نرخ رشد اقتصادی منفی باشد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 316.52 K

تأثیر تورم بر رشد اقتصادی در ایران: با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم (STR)

فیروز فلاحی؛ حسین اصغرپور؛ محمد علی متفکرآزاد؛ جلال منتظری شورکچالی

دوره 0، شماره 21 ، تیر 1391، ، صفحه 47-64

چکیده

  نظریات زیادی در ادبیات اقتصادی به تبیین اثرگذاری تورم بر رشد اقتصادی پرداخته‌اند. این نظریات بسته به شرایط اقتصاد جهانی، دیدگاه‌های متفاوتی درباره نحوه اثرگذاری تورم بر رشد اقتصادی مطرح کرده‌اند. ...  بیشتر نظریات زیادی در ادبیات اقتصادی به تبیین اثرگذاری تورم بر رشد اقتصادی پرداخته‌اند. این نظریات بسته به شرایط اقتصاد جهانی، دیدگاه‌های متفاوتی درباره نحوه اثرگذاری تورم بر رشد اقتصادی مطرح کرده‌اند. از این رو، شناخت چگونگی رابطه بین تورم و رشد در هر اقتصادی مستلزم انجام مطالعات تجربی بوده که ایران نیز از این امر مستثنی نمی‌باشد. لذا در این مطالعه با تاکید بر اثرگذاری غیرخطی تورم بر رشد اقتصادی، فرضیه «اثرگذاری نامتقارن تورم بر رشد اقتصادی ایران» طی دوره 1369:2-1387:2، با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم (STR)، مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج این مطالعه ضمن تأیید فرضیه تحقیق مبنی بر «اثرگذاری نامتقارن تورم بر رشد اقتصادی ایران» نشان می‌دهد تورم طی دوره مورد مطالعه در قالب یک ساختار دو رژیمی بر رشد اقتصادی ایران تأثیر گذاشته است. در ضمن نتایج نشان می‌دهد تورم در رژیم اول (دوره‌هایی با نرخ تورم کمتر از 56/4 درصد) اثر مثبت و در رژیم دوم، نرخ تورم‌های بالای 56/4 درصد، اثر خنثی بر رشد اقتصادی داشته است. علاوه بر این نتایج نشان می‌دهد که متغیرهای تشکیل سرمایه و مخارج مصرفی دولت، می‌تواند با توجه به سطح تورم آثار متفاوت بر رشد اقتصادی داشته باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 454.07 K

تأثیر نوسان‌پذیری نرخ ارز واقعی بر صادرات غیرنفتی در ایران

بهزاد سلمانی؛ علی رضازاده

دوره 0، شماره 19 ، تیر 1390، ، صفحه 37-58

چکیده

  سهم ایران از صادرات جهانی طی سال‌های گذشته چشمگیر نبوده و این امر توسعه صادرات غیرنفتی را در راستای کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی ضروری ساخته است. نرخ واقعی ارز یکی از متغیرهای مهم مؤثر بر ...  بیشتر سهم ایران از صادرات جهانی طی سال‌های گذشته چشمگیر نبوده و این امر توسعه صادرات غیرنفتی را در راستای کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی ضروری ساخته است. نرخ واقعی ارز یکی از متغیرهای مهم مؤثر بر صادرات غیرنفتی است. در این چارچوب بررسی تأثیر رفتار نرخ واقعی ارز بر متغیرهای مختلف اقتصادی از جمله صادرات اهمیت می‌یابد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی تأثیر نوسان‌پذیری نرخ واقعی ارز بر صادرات غیرنفتی در ایران طی سال‌های (1385-1350) می‌باشد. در این راستا، مدل تحقیق با استفاده از تکنیک هم‌انباشتگی جوهانسن و مدل تصحیح خطا برآورد شد. باتوجه به نتایج تخمین، در بلند‌مدت متغیرهای تولید ناخالص داخلی ایران و خارج تأثیر مثبت و قوی بر صادرات واقعی دارند. متغیر رابطه مبادله تأثیر منفی ولی نسبتاً ضعیف بر صادرات دارد. شاخص نااطمینانی نرخ ارز واقعی طی دوره زمانی مورد بررسی تأثیر منفی و نسبتاً قوی بر صادرات داشته است. این نتیجه با مبانی تئوریکی تحقیق و بیشتر مطالعات تجربی صورت گرفته در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته سازگار است. توابع عکس‌العمل آنی نیز نتایج فوق را مورد تأیید قرار دادند. بر اساس نتایج به دست آمده توصیه می‌شود که سیاست‌گذاران اقتصادی با اجرای سیاست‌های مناسب اقتصادی بی‌ثباتی نرخ ارز واقعی را کاهش دهند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 252.09 K

شناسایی فرایند همگرایی درآمد سرانه ایران با کمک آزمون‏های ریشه واحد با شکست‏های ساختاری درون‌زا

امید رنجبر؛ زهرا (میلا) علمی

دوره 0، شماره 19 ، تیر 1390، ، صفحه 91-110

چکیده

  یکی از دغدغه‏های اصلی دولت‏ها و سیاست‌گذاران، افزایش رشد اقتصادی و ارتقاء سطح رفاه ملت‏ها است و فرایند همگرایی درآمد سرانه کشورها به نوعی حاکی از تحولات سطح رفاه آن‌ها است. بدین دلیل، در این مقاله، ...  بیشتر یکی از دغدغه‏های اصلی دولت‏ها و سیاست‌گذاران، افزایش رشد اقتصادی و ارتقاء سطح رفاه ملت‏ها است و فرایند همگرایی درآمد سرانه کشورها به نوعی حاکی از تحولات سطح رفاه آن‌ها است. بدین دلیل، در این مقاله، جهت شناسایی فرایند همگرایی درآمد سرانه ایران با 129 کشور دنیا در قالب مدل سری زمانی فرضیه همگرایی درآمد سرانه و با استفاده آزمون‏های ریشه واحد نوع دیکی فولر با لحاظ شکست‏های ساختاری درون‌زا بررسی نمودیم. نتایج این بررسی نشان می‏دهد که اول، مهم‏ترین شوک‏های وارده بر اقتصاد ایران در سال‏های 1345، 1352، 1357-1356، 1364 و 1376 اتفاق افتاده ‏است. دوم، درآمد سرانه ایران به خاطر تحمل شوک‏های مختلف، به سمت سطح پایدار مشخصی همگرا نشده ‏است. سوم آنکه، ایران، طی دوره زمانی (2006-1950) موفق نشده‏ که از مدارهای توسعه نیافتگی خارج شده و به سمت کشورهای توسعه یافته ارتقاء یابد، به ‏طوری‏ که تحولات درآمد سرانه ایران طی این دوره نشان از ورود ایران به باشگاه کشورهای عقب مانده نسبت به کشورهای هم گروهش در سال 1950 دارد. اگر چه شوک نفتی اول، سطح درآمد سرانه ایران را افزایش داده ‏است اما شوک‏های دهه‏های بعد منجر به کاهش سطح درآمد سرانه و حتی انحراف درآمد سرانه ایران از برابری با درآمد سرانه کشورهای ثروتمند شده ‏است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 308.57 K

تحلیـل تجربیات مالیـه خـرد در ایـران در جهت ارائه سازوکاری نوین

جعفر عبادی؛ علی طیب‌نیا؛ رضا آقابابائی

دوره 0، شماره 13 ، تیر 1387، ، صفحه 91-118

چکیده

  این مقاله به بررسی و تحلیل ویژگی‌های تجربیات موجود ایران در زمینه مالیه خرد و شناخت نقاط قوت و ضعف آن‌ها می‌پردازد. با تحلیل ویژگی‌های کلیدی هر یک از برنامه‌ها مقایسه‌ای میان شیوه‌های عملیاتی و شاخص‌های ...  بیشتر این مقاله به بررسی و تحلیل ویژگی‌های تجربیات موجود ایران در زمینه مالیه خرد و شناخت نقاط قوت و ضعف آن‌ها می‌پردازد. با تحلیل ویژگی‌های کلیدی هر یک از برنامه‌ها مقایسه‌ای میان شیوه‌های عملیاتی و شاخص‌های عملکردی آن‌ها با الگوهای موفق جهانی صورت می‏گیرد و نقاط قوت و ضعف آن‌ها تحلیل می‌شود. این تحلیل‏ها از یکسو در جهت معرفی تلاش‌های انجام شده در ایران مفید است چرا که در مقالات و گزارشات بین‌المللی تجربیات ایران مورد اشاره و بررسی قرار نگرفته است و از سوی دیگر چارچوب تجربی لازم برای ارائه سازوکار عملیاتی مالیه خرد در ایران را ارائه می‌نماید. سازوکار پیشنهادی برای ایران، ابعاد مختلفی چون حد و نحوه دخالت دولت در این صنعت، ابعاد نظارتی، زیر ساختی و تکنولوژیک، گروه هدف، نوع سازمانی مؤسسات مالیه خرد و تکنیک‌های جذب منابع مالی و نحوه تخصیص آن‌ها را در بر می‌گیرد. این سازوکار پیشنهادی، نظریه‌ای است که لازم است در عمل به محک تجربه گذارده شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 8.35 M

مقایسه درجه دلاری شدن اقتصاد ایران و کانادا

محمد لشکری

دوره 0، شماره 10 ، دی 1385، ، صفحه 75-100

چکیده

  جانشینی پول به پدیده­ای اطلاق می­شود که مردم یک کشور در پرتفوی دارایی خود، ترجیح می­دهند بهجای پول داخلی، پول خارجی نگهداری کنند. این امر دلایل متعددی دارد که مهمترین آنها کاهش مداوم ارزش پول ملی، ...  بیشتر جانشینی پول به پدیده­ای اطلاق می­شود که مردم یک کشور در پرتفوی دارایی خود، ترجیح می­دهند بهجای پول داخلی، پول خارجی نگهداری کنند. این امر دلایل متعددی دارد که مهمترین آنها کاهش مداوم ارزش پول ملی، تداوم تورم شدید داخلی، بی­ثباتی اقتصادی، منفی بودن نرخ­های واقعی بهره، خروج سرمایه به علت مهاجرت­های قانونی و غیرقانونی و گسترش فعالیت­های­ قاچاق کالا است. این پدیده هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای درحال توسعه مشاهده شدهاست. در کشورهای پیشرفته جانشینی­پول به صورت متقارن و دوطرفه­است، ولی در کشورهای درحال توسعه به صورت یک­ طرفه است و بر سیاست­های پولی این کشورها تأثیر گذاشته و اثر بخشی سیاست­ها را کاهش داده ­است.  این مقاله از طریق تخمین توابع تقاضای پول داخلی و خارجی به مقایسه درجه دلاری شدن ایران و کانادا ­می­پردازد. برای مقایسه درجه دلاری شدن دو کشور، توابع تقاضای پول داخلی و تقاضای پول خارجی توسط ساکنین دو کشور برآورد شده ­است. در این تحقیق از روش اقتصاد سنجی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که دلاری شدن اقتصاد ایران یک طرفه است یعنی پول خارجی جانشین پول داخلی شده ولی در خارج ایران تقاضایی برای پول داخلی(ریال ایران) وجود ندارد. در حالی که دلاری شدن اقتصاد کانادا دو طرفه است یعنی پول خارجی جانشین پول داخلی شده و در خارج کانادا هم تقاضا برای پول داخلی(دلار کانادا) وجود دارد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 274.25 K

آثار جهانی شدن تجارت بر رشد اقتصادی در ایران

یدالله دادگر؛ علی اکبر ناجی میدانی

دوره 0، شماره 5 ، آبان 1383، ، صفحه 33-64

چکیده

  در این پژوهش آثار جهانی شدن تجارت بر رشد اقتصادی ایران در یک دوره 42 ساله (1379-1338) مورد بررسی قرار گرفته و برای جداسازی آثار سطح تولید از آثار رشد از دو الگوی اقتصادسنجی جداگانه استفاده و پارامترها به روش ...  بیشتر در این پژوهش آثار جهانی شدن تجارت بر رشد اقتصادی ایران در یک دوره 42 ساله (1379-1338) مورد بررسی قرار گرفته و برای جداسازی آثار سطح تولید از آثار رشد از دو الگوی اقتصادسنجی جداگانه استفاده و پارامترها به روش حداقل مربعات معمولی (OLS) برآورد شده است. در این گونه مطالعات تجربی، انتخاب شاخص مناسب برای تحلیل رفتار متغیرها، به ویژه متغیر جهانی شدن اهمیت زیادی دارد. بنابراین در ابتدا با جست و جو در میان دهها شاخص موجود، نسبت تجارت به تولید، که معمول ترین و معروف ترین شاخص باز بودن تجاری در ادبیات تجربی است، به عنوان مناسب ترین شاخص برای این بررسی انتخاب شده است. این مقاله در قالب یک مقدمه کوتاه و سه بخش اصلی و نتیجه گیری پایانی تدوین گردیده است. یافته های این پژوهش از آثار مثبت جهانی شدن تجارت بر سطح تولید سرانه و نرخ رشد اقتصادی در ایران حکایت دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.71 M

سیاست هاى ارزى و تجارى و تأثیر آن بر بخش صنعت در ایران (77-1342)

حسین عظیمی؛ عبدالمجید آهنگری

دوره 0، شماره 2 ، مهر 1381، ، صفحه 5-28

چکیده

    در رابطه با تحولات بخش صنعت، یکى از موضوعات اساسى، تأثیر سیاست‏هاى ارزى و تجارى بر این بخش است. این تحقیق، تأثیر سیاست‏هاى مذکور بر بخش صنعت در ایران را براى دوره 77-1342، از کانال نرخ مؤثر ارز، به ...  بیشتر   در رابطه با تحولات بخش صنعت، یکى از موضوعات اساسى، تأثیر سیاست‏هاى ارزى و تجارى بر این بخش است. این تحقیق، تأثیر سیاست‏هاى مذکور بر بخش صنعت در ایران را براى دوره 77-1342، از کانال نرخ مؤثر ارز، به مفهوم نرخ رسمى ارز تعدیل شده بوسیله عناصر سیاست‏هاى بازرگانى (سود بازرگانى، عوارض گمرکى، یارانه و... واردات و صادرات) بررسى نموده است. براى این منظور از مفاهیم نرخ مؤثر ارز واردات (EERM)(3) نرخ مؤثر ارز صادرات (EERX)(4)، و شاخص نرخ مؤثر ارز نسبى یا شاخص تبعیض تجارى (BI = EERM/ EERX) استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله، در سالهاى 52-1342، سیاستهاى دولت در زمینه تعیین نرخ رسمى ارز و دیگر عناصر تجارت خارجى (بطور کلى مالیات، یارانه واردات و یا صادرات) در راستاى استراتژى جانشین واردات و براى 57-1353، در جهت تشویق صادرات بوده است. پس از انقلاب بجز سالهاى 60-1358که جهت‏گیرى بنفع جایگزینى واردات بوده، در سایر سالها، سیاستهاى فوق، در جهت تشویق صادرات اتخاذ شده است. همچنین نتایج بخش دیگر تحقیق، حاکى از رابطه منفى و معنى دار نرخ مؤثر ارز واردات با ارزش افزوده صنعت و رابطه مثبت و معنى دار نرخ مؤثر ارز صادرات با صادرات کالاهاى صنعتى است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.11 M

جهانى شدن بانکدارى و ضرورتهاى ناشى از آن در بانکدارى ایران

سید حسین میرجلیلى

دوره 0، شماره 2 ، مهر 1381، ، صفحه 49-70

چکیده

    جهانى شدن مالى، ادغام بازارهاى اوراق بهادار، بیمه گرى در عرصه جهانى، رژیم‏هاى نرخ ارز شناور و بانکدارى فرامرزى است. تامین مالى جهانى، واسطه گرى جهانى پرداخت، آزاد سازى تجارت خدمات بانکى، استانداردهاى ...  بیشتر   جهانى شدن مالى، ادغام بازارهاى اوراق بهادار، بیمه گرى در عرصه جهانى، رژیم‏هاى نرخ ارز شناور و بانکدارى فرامرزى است. تامین مالى جهانى، واسطه گرى جهانى پرداخت، آزاد سازى تجارت خدمات بانکى، استانداردهاى جهانى بانکدارى و موسسات درجه بندى اعتبار، بانکدارى الکترونیک و ادغام‏ها و تملّک هاى بانکى، مهمترین ابعاد جهانى شدن بانکدارى را تشکیل مى‏دهد. نوین سازى بانکى، بهبود نسبت کفایت سرمایه بانکهاى تجارى و تخصصى، اصلاح مقررات مربوط به تجارت خدمات بانکى و تغییر ساختارى سازمانى، مهمترین ضروتهاى ناشى از جهانى شدن بانکدارى در بانکدارى ایران است

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.85 M