ابوالفضل شاه‌آبادی؛ مرضیه صالحی
دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 127-154
چکیده
بنا بر نظریۀ رشد اقتصادی درون‌زا، سرمایۀ انسانی مهم‌ترین عامل رشد اقتصادی قلمداد می‌شود. بدین‌منظور، الگوهای زیادی تلاش کردند که بتوانند عوامل مؤثر بر توسعۀ سرمایۀ انسانی را شناسایی و نحوۀ اثرگذاری ...
بیشتر
بنا بر نظریۀ رشد اقتصادی درون‌زا، سرمایۀ انسانی مهم‌ترین عامل رشد اقتصادی قلمداد می‌شود. بدین‌منظور، الگوهای زیادی تلاش کردند که بتوانند عوامل مؤثر بر توسعۀ سرمایۀ انسانی را شناسایی و نحوۀ اثرگذاری این مؤلفه‌ها را توضیح دهند. در این میان، برخی از اقتصاددانان معتقدند فراوانی منابع طبیعی باعث تشدید رفتارهای رانت‌جویانه در اقتصاد و از این طریق، باعث اختلال در تخصیص منابع، افزایش نابرابری اجتماعی و اقتصادی، و کاهش سرمایۀ انسانی در کشورهای دارای فراوانی منابع طبیعی می‌شود. از جملۀ این انحرافات می‌توان به ضعف مدیریت دولت‌ها در استفاده از این منابع برای گسترش بازار سرمایۀ انسانی اشاره کرد. با توجه به نقش مهم مدیریت فراوانی منابع طبیعی (اثر متقاطع سرمایۀ انسانی با شاخص نهادی حکمرانی) در بازار سرمایۀ انسانی، پژوهش حاضر با استفاده از روش GMM به بررسی تأثیر فراوانی منابع طبیعی از کانال شاخص نهادی حکمرانی بر سرمایۀ انسانی در کشورهای عضو اوپک طی دورۀ 1996ـ2016 پرداخته است. در مجموع، نتایج مطالعه حاکی از اثر مثبت و معنادار فراوانی منابع طبیعی از کانال بهبود شاخص نهادی حکمرانی بر سرمایۀ انسانی در کشورهای عضو اوپک است. در واقع، یافته‌ها بر این مسأله دلالت دارند که ارتقا و پیشرفت هر یک از ابعاد شاخص نهادی حکمرانی، تغییرات مثبتی از طریق فراوانی منابع طبیعی بر بهبود سرمایۀ انسانی کشورهای مورد مطالعه بر جای می‌گذارد. علاوه بر این، یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص امید به زندگی، اثر مثبت و معنی‌داری بر سرمایۀ انسانی در کشورهای عضو اوپک دارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که نابرابری درآمد، اثر منفی و بی‌معنی بر سرمایۀ انسانی در کشورهای مورد مطالعه دارد.
