نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استاد دانشکده پژوهشهاى اسلامى و عربى در دبى
چکیده
سیستم مدرن و پیشرفته بانک و بانکدارى در اقتصاد امروز جهان، شکل تکامل یافته نظام مالى و پولى جوامع گذشته است. جامعه اسلامى هم صرافخانهها را در سیر تحولات نظام مالى خویش آزموده است؛ خدمات صرافخانهها در سپرده پذیرى و عرضه وام و دیگر عرصههاى تأمین مالى، از آنها مؤسسات مالى گستردهاى ساخته بود که تا اندازهاى نقش بانکهاى امروزى را ایفا مىکردهاند. این نوشته به بررسى تحولات آنها تا قرن چهارم هجرى مىپردازد.ابتدا به بررسى واژه صرف کردن پرداخته، سپس وظایف و فعالیتهاى صرافخانهها، مهمترین معاملات آنها و انواع آنها را بررسى مىکند. نقش مؤثر صرافان در تأمین مالى تجار و صنعتگران، تأسیس شرکتهاى اقتصادى و تلاش براى کاهش بحرانهاى اقتصادى نیز تبیین مىگردد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Historical Study of the Fiscal Systems in Muslim states
نویسنده [English]
- Mohammad ali shah-abadi
Professor at the School of Islamic and Arabic Studies in Dubai
چکیده [English]
Modern and sophisticated systems of banking in today's economy are the developed forms of the monetary and financial systems of old societies. Islamic society, too, has experienced money-changer's halls in the development of its financial system. This paper examines the history of this institution until the fourth century (Lunar Hijrah). First, a definition of the term sarf (money changing) is given and then the functions and activities for money - changer's halls, their main transactions and their kinds are studied. The effective role for money - changers in funding merchants and craftsmen, founding economic institutions and trying to relieve economic crises are also elaborated. Money -changer's Halls' services in accepting deposits and offering loans and other kinds of funding, had turned them into large financial institutions that played the role of today's banks to some extent.
کلیدواژه‌ها [English]
- Money Changing
- Ranking
- Money
- Coin
- Economic History
- pixs
- system
نابع
1- ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین، لسان العرب، بیروت، بىنا، 1956.
2- ابن أنس، مالک، المدونة الکبرى، تحقیق سلیم البشرى و آخرون
3- ابن الجوزى، عبدالرحمن، المنتظم فى تاریخ الملوک و الامم، حیدرآباد الدکن: بىتا، بىنا
4- ابن عبد ربه، احمد، العقد الفرید، تحقیق محمد سعید، القاهرة: دارالفکر، بىتا
5- ابن سعد، الطبقات،
6- الانصارى، احلام، التطور التجارى و النقدى فى العراق، رسالة ماجستیر، کلیة الادارة و الاقتصاد، جامعة بغداد
7- الأعظمى، عواد، دراسات فى تاریخ الاقتصاد العربى و الاسلامى، بغداد: مطبعة التعلیم العالى، 1988
8- التنوخى، ابو على المحسن، نشوار المحاضرة و أخبار المذاکرة، تحقیق عبود الشالجى، بیروت، دارصادر، 1971
9- التهانوى، محمد اعلى ابن على، موسوعة اصطلاحات العلوم الانسانیة، بیروت: بىنا، 1861 م، 6 اجزاء
10- الثعالبى، عبدالملک، یتیمة الدهر فى محاسن اهل العصر، تحقیق محمد محیى الدین، القاهرة، بىنا، 1956، ط 3
11- الجاحظ عمرو، التبصرة بالتجارة، تعلیق حسن عبدالوهاب، القاهرة: المطبعة الرحمانیة، 1935، ط 2،
12- الجهشارى، محمد، الوزراء و الکتاب، تحقیق محمد السقا و آخرون، القاهرة: مطبعة الحلبى
13- الدمشقى، جعفر، الاشارة الى محاسن التجارة، القاهرة، مطبعة المؤید، 1898 م
14- الدورى، عبدالعزیز، تاریخ العراق الأقتصادى، بغداد، بىنا، 1948
15- الزبیدى، محمد مرتضى: تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: بىتا.
16- الزبیدى، محمد، العراق فى العصر البویهى، القاهرة، بىنا، 1969
17- الزهرى، محمد، الطبقات الکبرى، بیروت
18- السجستانى، ابو داود، سنن ابى داود، مراجعة محمد محى الدین، بیروت، بىنا، بىتا
19- السعدى، امل، الصیرفة و الجهبذة فى العراق، رسالة دکتوراه غیر مطبوعة، کلیة الآداب، جامعة بغداد، 1985
20- السمعانى، الانساب، تعلیق عبدالرحمن بن یحیى، حیدرآباد و الدکن، بىنا، 1962
21- الشیبانى، عزالدین المعروف بابن الأثیر: الباب فى تهذیب الانساب، القاهرة، بىنا، 1936.
22- الصابى، ابوالحسن، الوزراء، تحقیق: عبدالستار احمد، القاهره، دار احیاء للکتب العربیه، 1958
23- الصولى، محمد، أخبار الراضى بالله و المنتقى لله، بیروت: بىنا، 1979، چ 2
24- الطبرى، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، تحقیق: محمد ابراهیم، القاهرة: بىنا، بىتا
25- الطنجى، شرف الدین، تحفة الناظر فى غرائب الأمصار، المشهور برحلة ابن بطوطة، القاهرة: بىنا، 1946
26- العلى صالح، التنظیمات الاجتماعیة و الاقتصادیة فى البصرة، بغداد: بىنا، 1953
27- العلى، صالح، محاضرات فى تاریخ العرب قبل الاسلام، بغداد، دار الکتب، 1981
28- القلقشندى، احمد، صبح الأعشى فى صناعة الأنشاء، القاهرة، بىنا، 1913
29- الکبیسى، حمدان، أسواق بغداد حتى نهایة العصر البویهى، بغداد، دار الحریة، 1979
30- الکبیسى، حمدان، اصول النظام النقدى، بغداد، دار الشؤون العامة، 1988
31- الکبیسى، حمدان، المؤسسات الاقتصادیة، محاضرات کلیة الآداب، قسم التاریخ، 1988
32- الکبیسى و آخرون، العراق فى مواکب الحضارة، بغداد 1988
33- المقدسى، محمد، أحسن التقاسیم فى معرفة الأقالیم، بیروت، بىنا، 1909، ط 2
34- النجفى، حسن، مقتبسات الیهود من الشرایع العراقیة القدیمة، بغداد: بىنا، 1981
35- النسفى، ابوحفص عمر، طلبة الطلبة القاهرة، بىنا، 1311 ه بىنا، دار الطباعه العامریه، 1311 ه
36- الصابى، الوزراء، همایوسف بن فنحاص، و هارون بن عمران
37- الیعقوبى، احمد، تاریخ الیعقوبى، بیروت، دار صادر
38- الشنتاوى احمد، دائرة المعارف الأسلامیة
39- خلیل، محسن، فى الفکر الاقتصادى العربى الاسلامى، بغداد، دار الرشید، 1981
40- علوى، ناصرخسرو، سفرنامه، تعریب یحیى الخشاب، القاهرة: بىنا، 1945
41- ماسنیوس، لویس، خطط الکوفة و شرح خریطتها، ترجمة: تقى محمد، النجف: بىنا، 1979
42- متز، آدم، الحضارة الاسلامیة فى القرن الرابع الهجرى، ترجمة: محمد عبد الهادى، بیروت، بىنا، 1967
43- مسکویه، احمد، تجارب الأمم، القاهرة: بىنا، 1914
44- مسلم، ابو الحسین، صحیح مسلم، شرح النووى، القاهرة، المطبعة المصریة، بىتا
)