نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشگاه بوعلی‌سینا
2 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور
3 عضو هیأت علمی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
چکیده
در این مطالعه نوسانات قیمت نفت و اثر آن بر متغیرهای کلان اقتصادی به روش «خود رگرسیون برداری ساختاری»(SVAR)[1] با داده‌های فصلی برای قیمت نفت و سایر متغیرها در دوره مذکور بررسی شده است، نتایج حاصل از برآورد مدل و همچنین تفسیر توابع عکسالعمل آنی (IRFS) [2] و تجزیة واریانس خطای پیش‌بینی ((FEVDS[3]، نشان می‌دهد که رابطه معناداری بین قیمت نفت و سایر متغیرها وجود دارد. وقوع تکانه قیمتی نفت موجب می‌گردد که نقدینگی به طور دائمی افزایش یابد و شاخص قیمت مصرف کننده نیز بعد از یک سال از وقوع تکانه، به صورت نمایی و فزاینده افزایش یابد که به معنی تورم فزاینده است. سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی نیز در دو سال اول وقوع تکانه دچار کاهش شده اما بعد از آن تعییرات مثبتی را نشان می‌دهد. هزینه‌های جاری دولت ابتداً شدیداً افزایش می‌یابد و با نوسانات نسبتاً بالایی در طول زمان رشد می‌کند. در عوض هزینه‌های عمرانی در سال اول دچار نوسان شده اما از آن به بعد روند رو به گسترشی را خواهد داشت. نتایج تجزیه واریانس متغیرها نیز نشان می‌دهد که تغییرات سه متغیر قیمت نفت، نقدینگی و سطح عمومی قیمت‌ها تغییرات همه متغیرها را به مقدار بیشتر از 20 درصد در بلند‌مدت توضیح می‌دهد.
[1]. Structural Vector Autoregressive
[2]. Impulse Response
[3]. Variance Decomposition
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Price Fluctuation of Oil and Its Macro-Effect on Iranian Economy (1988-2005)
نویسندگان [English]
- Mohsen Ebrahimi 1
- Ebrahim Zarrini 2
- Seyyed Mohmmad Ali Haji Mirzaei 3
1 Assistant Professor Bu Ali Sina University
2 Faculty member of Payame Noor University
3 Faculty member of the Institute for International Energy Studies
چکیده [English]
In this study we have reviewed the changes in oil price and its macro-effect on Iranian Economy, by vector-autoregressive (VAR) method with seasonal data for oil price and other variables in the above period.The result from the model of estimation and also interpretation of impulse response (IRFs) and variance decomposition (FEVDs), shows that there is a meaningful relation between oil and other variables.The government expenditure and money supply is highly affected by oil, and positive shock of oil price will weakens the tradable sectors and strengthens non-tradable sectors in the economy. Also, through price increase of consumable imported goods and the increased cost of foreign input will positively and continuously affect the consumer price index. Due to dependency of internal production to import, the economy will face inflation which is caused by external factors.
کلیدواژه‌ها [English]
- Price Fluctuation of Oil
- Macro-Economic Variables
- Vector-Autoregressive Method
- Government Expenditure
- Dutch Disease
منابع
الف- فارسی
1- آرمان بهمن، اقتصاد ایران: گذشته، حال و آینده، مجله تازه‌های اقتصاد، 1376، شماره 82.
2- آرمان بهمن، بودجه‌های عمرانی: ادامه روند نزولی، مجله تازه‌های اقتصاد، 1377، شماره 85.
3- ابریشمی حمید، مبانی اقتصاد سنجی، جلد دوم، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول، 1378.
4- ارسلانی علی، تأثیر قیمت نفت بر متغیرهای کلان ایران طی سال‌های (1379-1349)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، 1380.
5- احمدیان مجید، اقتصاد نظری و کاربردی نفت، تهران، پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، 1387.
6- احمدیان مجید، اثرات شوک‌های قیمت نفت در عملکرد اوپک، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق، 1377، شماره 5.
7- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ،گزارش اقتصادی سال‌های مختلف.
8- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ،خلاصه تحولات اقتصادی سال‌های مختلف.
9- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ،نماگرهای اقتصادی سال‌های مختلف.
10- پسران هاشم، روندهای اقتصادی و سیاست‌های اقتصاد کلان پس از انقلاب، مجله تازه‌های اقتصاد، 1387، شماره 82.
11- تشکینی احمد،1384، اقتصادسنجی کاربردی به کمک Microfit، تهران، چاپ اول، موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران، 1384.
12- رزاقی ابراهیم، آشنایی با اقتصاد ایران، تهران، نشر نی، 1376.
13- زرینی ابراهیم، نوسانات قیمت نفت و اثر آن بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی‌سینا، 1386.
14- عطوان مهدی، ارزیابی قدرت پیش‌بینی در جدول‌های داده ستانده در اقتصاد ایران، نشریه روند، 1384.
15- فاتح مصطفی، پنجاه سال نفت ایران، تهران، نشر چهر، 1358.
16- مرادی علیرضا، کاربردEviews در اقتصادسنجی، چاپ اول، تهران، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، 1384.
17- مهرآرا محسن و کامران نیکی‌اسکوئی، تکانه‌های نفتی و اثرات آن بر متغیرهای کلان اقتصادی، پژوهش‌نامه بازرگانی، 1385، شماره 40.
18- مزرعتی محمد، مقایسه عملکرد پیش‌بینی در مدل‌های VAR و BVAR(تقاضای حامل‌های انرژی در ایران)، پایان‌نامه دکتری، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، 1378.
19- محمدعلی همایون کاتوزیان، نه مقاله در جامعه‌شناسی تاریخی ایران، نفت و توسعه اقتصادی، ترجمه علیرضا طیب، تهران، نشر مرکز، 1377.
20- منجذب محمدرضا، داده‌های فصلی شده محاسبات ملی ایران، تهران، مؤسسه نشر جهاد، 1376.
21- نوفرستی محمد، ریشه واحد و هم‌جمعی در اقتصادسنجی، تهران، نشر رسا، چاپ اول، 1378.
22- نفت و توسعه، گزارش اهم فعالیت‌های وزارت نفت (1379-1376)، اداره کل روابط عمومی وزارت نفت، 1380.
23- ولدخانی عباس، اهمیت بخش‌های اصلی اقتصاد ایران از نظر ایجاد ارزش افزوده، مجله برنامه و بودجه، 1387، شماره 21.
ب- لاتین
24- Al-Abbasi, M. A. (1991), the effect of oil revenues instability on the oil-based and labor exporting economies: The case of the Arab region. United States, Missouri, University of Missouri – Columbia.
25- Burbidge J. and Harrison A (1984), "Testing For the effects Of oil-price Rise using vector Autoregressions", International Economic Review 25(2); 459-484.
26- Corden, W. Max. (1984), "Booming Sector and Dutch Disease Economics: Survay Cosolidation", Oxford Economic Papers 36(3);359.
27- DIBOOGLU- S and Aleisa.e, (2004),"oil price terms of trade shocks and macroeconomic fluctuations in Saudi Arabi", contemporary economic policy ( ISSN 1074-3599) Vol.22 No.L January 2004 50-62.
28- Devlin Julia and Lewin Michael (2004),"Managing Oil Booms and Busts in Developing Countries", available online at: http://www.worldbank.org/economicpolicy/documents/mv/pgchapter06.pdf
29- EltonyM.N, "oil price fluctuation and their Impact on the Macroeconomic Variables of Kuwait", Arab planning Institute- Kuwait - Information center in its series API-Working paper series with number 9908-available online at: http://www.arab_ api.org/wps9908.pdf
30- Greene, William.H, Econometric Analysis, 2d ed. Macmillan, New Yourk, 1993.
31- Hamilton J. (1983), "Oil and the Macroeconomic since World War II", Journal Of Political Economy 91(2) 1983, 228-48.
32- Hamilton , J (2003), "what is an oil shock?", journal of econometrics , volume 13 , pp , 363-398.
33- Hooker,M.A.(1999), "Oil and the macroeconomic revisited", Financeand Economics Discussion Series (43), Federal Reserve Board of Governors.
34- Hooker,M.A.(1996), "What happened to the oil price-macroeconomic relationship?", Journal Of Monetary Economics,38,pp.195-213.
35- Maria Cristina E. Raguindin Robert G. Reyes (2005),”The Effects of Oil Price Shocks on the Philippine Economy: A VAR Approach”, A paper submitted to the University of the Philippines School of economics in partial fulfillment of the requirements for Economics 199.
36- Mark A .hooker, (1999), "Oil and the Macroeconomic Revisited"., Federal Reserve Board , Stop71, 20th & CST,NW.
37- Mork K.A, (1989), "Oil and the Macroeconomic When Prices Go up and Down":And Extension of hamiltons Results. journal of political Economy volume 97 No 3 740-744.
38- Mory J.f, (1993), "oil prices and Economic Activity: is the relationship symmetric?", The Energy Journal 14,151-182”.
39- O. Felix Ayadi, (2005), "Oil Price fluctuation and the Nigerian Economy: a case study using VAR model for Nigerian", available OPEC Review or online at: http://www.OPEC.ir.
40- Sims,C.A.(1980),"Macroeconomics and reality Econometrica", Vol.48,pp.1-48.
41- Smyth d. J, (1993), "Energy Price and the Aggregate production Function", Energy economics.
Surender Kumar, (2005), "The Macroeconomic Effects of Oil Price Shocks (Empirical Evidence for India) ", available online at: http://www.Altavista.com.
)