نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی
2 دانشیار دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران
3 پژوهشگر مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه مفید
چکیده
بهرهبرداری بهینه از منابع در بانکداری بدون ربا که از سالها پیش در کشورهاى اسلامى از جمله ایران فعالیت مىکند، نیازمند یک روش سنجش و ارزیابى مناسب بهرهورى است. این مطالعه تلاش نموده است با در نظر گرفتن رویکرد واسطهگرى تعدیل شده، نهادهها و ستاندههاى بانک را تعریف نموده و با بکارگیری این روش شاخص بهرهورى کل عوامل تولید (TFp ) را براى یکى از بانکهاى ایران (بانک کشاورزى) طى سالهاى 1380-1371 محاسبه نماید. نتایج بدست آمده نشان مىدهد که شاخص مقدارى ستاندهها سالیانه 2/37 درصد و شاخص مقدارى کل نهادهها سالیانه نوزده درصد در دوره مورد مطالعه رشد داشته است. در نتیجه رشد سریعتر شاخص مقدارى کل ستاندهها نسبت به نهادهها، شاخص بهرهورى کل عوامل در این بانک 2/15 درصد رشد یافته است. این یافته نشان میدهد که نظام بانکدارى بدون ربا که در ایران از سال 1361 به اجرا درآمده، برخلاف برخى از مشکلات، با بهبود بهرهوری قابل ملاحظهای مواجه بوده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Measuring the Productivity in Islamic Bank: The Case of Agricultural Bank
نویسندگان [English]
- Sayed Kazem Sadr 1
- Habibollah Salami 2
- Mohammad Zia Firozabadi 3
1 Professor, Faculty of Economics, Shahid Beheshti University
2 Associate Professor, Faculty of Economics and Agricultural Development, University of Tehran
3 Researcher of Mofid University Economic Studies Center
چکیده [English]
The optimal use of resources in interest-free banking, which are implemented in Islamic countries including Iran since long ago, requires an appropriate approach of measuring and evaluating the factor productivity. This study has attempted to measure total factor productivity in an Iranian interest-free operating bank (Agricultural bank), resorting to a modified intermediation approach of measuring productivity in defining inputs and outputs, for the period 1992-2001. Results indicate that aggregate quantity index of bank’s outputs has experienced an annual growth rate of 37.2 percent, while the aggregate quantity index of inputs has revealed a growth rate of 19 percent over the period of study. Accordingly, total factor productivity index shows an annual growth rate of 15.2 percent in the study period. This finding indicates that the interest-free banking operation which has been implemented since 1983 in Iran has experienced considerable productivity improvement in utilizing resources, despite some difficulties which bank faced in operating the new system
کلیدواژه‌ها [English]
- Interest-free banking
- Modified Intermediation Approach
- TFP
- Tornqvist Index
- Bank Keshavezi
منابع
1- ابراهیمى نژاد، مهدى، سازمانهاى مالى و پولى بینالمللى، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانى دانشگاهها، تهران، 1378.
2ـ ابطحى، حسن و کاظمى، بابک، بهرهورى، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهاى بازرگانى، تهران، 1375.
3ـ اخلاقى فیض آثار، هادى، بررسى تغییرات کارایى نظام بانکى طى سالهاى 1375 ـ 1347 (با تأکید بر بانکهاى تجارى)، دانشکدة اقتصاد، دانشگاه تهران، 1377.
4ـ امامى میبدى، على، اصول اندازهگیرى کارایى و بهرهورى (علمى ـ کاربردى)، تهران، مؤسسة مطالعات و پژوهشهاى بازرگانى، تهران، 1379.
5ـ امیرى، هادى، بررسى و تعیین کارایى بانکهاى تجارى در ایران، دانشگاه تهران، 1380.
6ـ انصارى، بهرخ، هزینهیابى عقود اسلامى و یافتن سازمان و تشکیلات بهینة شعب بانک کشاورزى، مؤسسة آموزش عالى بانکدارى، تهران، 1374.
7ـ اورعى، سید کاظم و پیماندار، محمد صادق، تحلیل و محاسبة بهرهورى، تهران، کتاب مرو، تهران، 1378.
8ـ بانک کشاورزى، گزارشهاى عملکرد سالهاى 1380ـ1371.
9ـ بانک کشاورزى، گزارشهاى حسابرسى داخلى بانک 1380 ـ 1371، اداره کل بازرسى و حسابرسى.
10ـ پروکوپنکو، جوزف، مدیریت بهرهورى، محمدرضا ابراهیمىمهر، تهران، مؤسسة کار و تأمین اجتماعى، 1372.
12ـ توتونچیان، ایرج، پول و بانکدارى اسلامى و مقایسة آن با نظام سرمایهدارى، تهران، مؤسسة فرهنگى هنرى توانگران، 1379.
13ـ جان جى، بلچر و جى، آر، راهنماى جامع مدیریت بهرهورى، تهران، معاونت اقتصادى بنیاد مستضعفان، 1374.
14- روزبهانی، شهرام، حسابداری تکمیلی، تهران، 1378.
15ـ سازمان برنامه و بودجه، گزارشهاى آمارى سالهاى 1380ـ1371.
16ـ سلامى، حبیب الله، «تعیین اندازة مطلوب واحدهاى مرتعدارى با استفاده از شاخص بهرهورى کل عوامل تولید»، مجلة اقتصاد کشاورزى و توسعه، 1379، شمارة 32، صص 33ـ15.
17____، «مفاهیم و اندازهگیرى بهرهورى در کشاورزى»، مجلة اقتصاد کشاورزى و توسعه،1376، شمارة 18، صفحة 7.
18ـ سلامى، حبیبالله و طلاچى لنگرودى، حسین،«اندازهگیرى بهرهورى در واحدهاى بانکى»، مجلة اقتصاد کشاورزى و توسعه،1381، شمارة 39، صفحة 7.
19ـ شن، جرج سى، اندازهگیرى و تحلیل بهرهورى، معاونت برنامهریزى بنیاد مستضعفان، تهران، 1372.
20ـ ضیاء فیروزآبادى، سید محمد، مطالعة بهرهورى در بانکدارى اسلامى، دانشگاه مفید (ره)، قم، 1382.
21ـ گلریز، حسن، فرهنگ توصیفى اصطلاحات پول، بانکدارى و مالیه بینالملل (انگلیسى ـ فارسى)، تهران، 1376.
22ـ مفاهیم اساسى بهرهورى، ترجمة معاونت اقتصادى بنیاد مستضعفان، تهران، 1375.
23ـ مقدمهاى بر اندازهگیرى بهرهورى در بخش خدمات، ترجمة معاونت اقتصادى بنیاد مستضعفان، تهران، 1375.
24ـ موسایى، میثم، بررسى عملکرد بانکدارى بدون ربا در ایران، تهران، مؤسسة مطالعات و پژوهشهاى بازرگانى، تهران، 1375.
25- Barbara, Casu and Claudia Girardone, "Efficiency of Large Banks in the Single European Market", 2002.
http://mubs.mdx.ac.uk/research/discussion_papers/economics/econpaperno102.pdf
26- Ferrier Gary & Lovell Knox, "Measuring cost efficiency in banking: Econometric and linear programming evidence", Journal of Econometrics, vol. 46, issue. 1_2, PP. 229_245, 1990.
27- Molyneux Philip, Veuer Altunbas and Edward Gardner; Efficiency in European Banking, 1997, published by John Wiley & sons, ISBN: 0471962112.
28- Oscar, L and Herrera, V, "Guatemala: Banking Technology and its Characteristics A Scale Economies Model”, 2002.
www.banguat.gob.gt/publica/doctos/bgdocto01.pdf.
29- Owyong, David. T, "Productivity Growth: Theory and Measurement”, A.P.O Productivity Journal, http://www.apo_tokyo.org/productivity/016_prod.htm.
30-Vivas, Analozano and other, "An Efficiency Comparison of European Banking Systems Operating under Different Environmental Conditions”, Journal of Productivity Analysis, No. 18, PP. 59_77, 2002, Kluwer Academic Publishers.
)