نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• سید محسن سجادی ¹
• محمدرضا یوسفی شیخ رباط ²
• مجید رضائی ³

¹ عضو هیات علمی / دانشگاه مفید

² دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه مفید

³ استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه مفید

چکیده

پدیده‌ی ربا در دین اسلام با شدت مورد نهی است. در گذشته تفاوت اندیشه زیادی در برداشت مفهومی و مصداقی از ربا وجود نداشت. اما تحولات دوران جدید به‌طور کلی، گروهی را با همان روش‌های فقهی متداول، به بازاندیشی در دامنه مفهومی و مصادیق ربا واداشته است. از سوی دیگر مطالعات زبان‌شناختی نیز نگاهی جدید به متون مقدس و منابع دینی بوده که می‌تواند با دستاوردهای جدیدی نیز همراه باشد. این نوشتار، نگاه اصولی را با دو روش زبان‌شناختی ساخت‌گرا و نقش‌گرا مورد بررسی، مقایسه و ارزیابی قرار می‌دهد.
نوشتار حاضر با روش توصیفی و تحلیل محتوا با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، دامنه ربا در آیات قرآن با دو روش ساخت‌گرا و نقش‌گرا، علاوه بر روش متداول، را مورد بررسی قرار داده، نتایج نشان می‌دهد، علم اصول امکان اطلاق‌گیری از ربا به‌دلیل قدرمتیقّن در مقام تخاطب و کامل نبودن مقدمات حکمت را نمی‌دهد، بلکه مخاطب آیات حرمت ربا فقط مؤمنین و ثروتمندان هستند و با تنقیح مناط به‌کل جامعه قابل ‌تعمیم نیست. «ربا» با «سحت» و… قابل جانشینی است. بنابراین اضافه‌ای در اسلام حرام شده که مصداق حرام‌خواری، رشوه و … به‌حساب آید و با چاشنی زور دریافت شود. همچنین طبق روش نقش‌گرا «ربا» در بافت آن جامعه معلوم بوده و آیات، دوری از ربا را نتیجه واکنش شناختی می‌داند و بدون معرفت و ایمان توقع حذف ربا منطقی نیست.

کلیدواژه‌ها

• ربا
• روش سنتی استنباط
• روش ساخت‌گرا
• روش نقش‌گرا
• تنقیح مناط
• مقدمات حکمت

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Method of Verbal Principles and Linguistics in Interpreting the Verses of Riba

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Yousefi sheikh robaat ²
• Majid Rezaee ³

² Faculty member and director of the Center for Economic Studies of the Mofid University

³ Faculty member of mofid University

چکیده [English]

The phenomenon of riba is strictly forbidden in Islam. In the past, there was not much difference of opinion in the conceptual conception of riba. But the developments of the new era, have forced a group to reconsider the conceptual scope riba with the same common jurisprudential methods. Linguistic studies, on the other hand, are a new look at sacred texts and religious sources that can be accompanied by new achievements. This paper examines, the principled view in two ways: structural and functional linguistics.
The present article examines the scope of riba in Quranic verses in two ways, in addition to the usual method, using descriptive methods and content analysis using library resources. It is not the authority of the preacher and the incompleteness of the precepts of wisdom, but the addressees of the verses of the sanctity of riba that are only for the believers and the rich, and cannot be generalized to the whole of society by refining manat. "Riba" can be replaced "soht" and... Therefore, it is haraam in Islam to take the example of haraam eating, bribery, and mischief, and to receive it by force. Also, according to the sectarian method, "Riba" is known in the context of that society and the verses consider the avoidance of riba as the result of a cognitive reaction.

کلیدواژه‌ها [English]

• Asala al-Zawur
• Zonalization
• Structuralist Method
• Holliday's Role-Based Method
• Range of Riba