1استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
چکیده
هدف اصلی در این مقاله ارزیابی آثار تورمی ناشی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر بخش‌های مختلف اقتصاد و برخی متغیرهای کلان اقتصادی مانند شاخص قیمت مصرف‌کننده، شاخص قیمت تولید‌کننده و بودجه عمومی دولت بر اساس سه سناریوی محتمل با استفاده از مدل قیمت چند بعدی داده - ستانده می‌باشد. بر اساس مدل قیمت معرفی شده آثار اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در هر یک از زیر بخش‌های اقتصاد مورد بررسی قرار می‌گیرد. یافته‌های این پژوهش با توجه به قیمت‌های مورد نظر در قانون هدفمند‌سازی یارانه‌ها، نشان می‌دهد که آثار تورمی ناشی از روش اصلاح یکباره بسیار شدید بوده و قابل اجرا نیست. از طرفی با در نظر گرفتن تورم انتظاری، در بین گزینه‌های افزایش پلکانی نیز سناریو اصلاح تدریجی در سه گام با شیب یکنواخت و برنامه‌ریزی شده، آثار تورمی کمتری نسبت به اصلاح تدریجی در پنج گام به دنبال خواهد داشت. همچنین در تمام سناریوهای بررسی شده نشان داده شده است که با اجرای سیاست اصلاح قیمت حامل‌های انرژی از میزان کسری بودجه دولت کاسته خواهد شد.
Study on Inflationary Effects of Increase in Energy Prices
نویسندگان [English]
Javad Salahi1؛ Sam Mohebi2
چکیده [English]
The main purpose of this paper is to evaluate the inflationary impacts of the increases in price(s) of energy carriers in various parts of the economy. Some variables such as Consumer Price Index (CPI), Producer Price Index (PPI), and general budget of government are three possible scenarios that can be acted by using input-output model. With regard to preferred prices by the government, our findings show that inflationary consequences of shock (rapid) treatments are so serious that it cannot be applied. Other options like gradual change scenario in three steady and planned steps entails lesser inflationary outcomes compared to the same measures taken in five steps. Similarly, all the studied scenarios demonstrate that implementation of price adjustment in energy carriers would decrease the amount of budgetary deficit.
اسدی مهماندوستی، الهه؛ «لزوم و چگونگی اصلاح الگوی مصرف و یارانه های فرآورده های نفتی و سنجش آثار تورمی آن»، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 1388، شماره 20.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، جدول داده - ستانده اقتصاد ایران سال ١٣٧٨، تیر 1384.
پرمه، زورار؛« بررسی یارانه انرژی و آثار افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر سطوح قیمت‌ها در ایران»، فصلنامه پژوهش‌نامه بازرگانی، 1384، شماره ٣٤.
ترازنامه انرژی سال 1387، وزارت نیرو، بهار 1389.
ترازنامه هیدروکربوری سال 1387، مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، تهران، 1388.
تصدیقی، بهروز و حیدر پور، افشین؛ «آثار افزایش قیمت برخی از محصولات انرژی‌زا (بنزین و گازوئیل) بر سطح عمومی تورم پایه»، مرکز پژوهش‌های مجلس، دفتر مطالعات اقتصادی، 1387، شماره9151.
توانپور پاوه، مصطفی و شفیعی، سید احسان الدین و نگهبان، محمدحسین؛ حذف یارانه‌های انرژی و آثار اقتصادی آن، اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و برنامه‌ریزی انرژی، 1385.
توفیق، فیروز؛ تحلیل داده ستانده در ایران و کاربردهای آن در سنجش، پیش‌بینی و برنامه‌ریزی، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1371.
جهانگرد، اسفندیار؛ «تأثیر افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر هزینه تولید و بودجه خانوارهای شهری و روستایی»، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 1384، شماره 7.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و مرکز آمار ایران، جدول داده - ستانده ایران سال 1380.
سوری، علی؛ تحلیل داده - ستانده، همدان، انتشارات نور علم، 1384.
شاهمرادی، اصغر و مهرآرا، محسن و فیاضی، نوید؛ «آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی و آثار آن بررفاه خانوار و بودجه دولت از روش داده - ستانده»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، بهار 1389، شماره 42.
شریفی، علی مراد و صادقی، مهدی و قاسمی، عابدین؛ «ارزیابی اثرات تورمی ناشی از حذف یارانه حامل‌های انرژی در ایران»، پژوهش‌نامه اقتصادی، زمستان 1387، شماره 31.
عباسی نژاد، حسین؛ «تحلیل اثر افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی بر بخش‌های اقتصادی با استفاده از جدول داده - ستانده»، فصلنامه پژوهش‌نامه بازرگانی، 1384، شماره ۳۸.
عسگری، جعفر و بختیار، محسن؛ «بررسی آثار و تبعات افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی بر بخش‌های اقتصادی مصارف خانوارها، شاخص هزینه زندگی و هزینه و درآمد دولت با استفاده از جدول داده - ستانده انرژی»، دومین همایش کاربرد تکنیک‌های داده - ستانده در برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی، مرکز تحقیقات اقتصاد ایران، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، 1381.
فیاضی، نوید؛ آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی و آثار آن بر رفاه خانوار و بودجه دولت از روش داده -ستانده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، 1387.
نظری، محسن؛ یارانه و انواع آن، سایت راهکار مدیریت،
سبوحی، یدالله؛ «تخصیص بهینه منابع یارانه انرژی»، مجله برنامه و بودجه، 1377، شماره 34 و 35.
ب- لاتین
Birol, F., Aleagha, A.V., Ferroukhi, R; 1995, "The Economics Impact of Subsidy Phase-out in Oil exporting Developing Countries", Energy Policy, 23(3), PP. 209-215.
Common, Michael; 1985, "The Distributional Implications of Higher Energy Prices in the UK", Applied Economics, 17(3), PP. 421-436.
Fetini, Habib; 2003, "Iran - Medium term framework for transition, converting oil wealth to development: a country economic memorandum", Social and Economic Development, Group Middle East and North Africa Region, Document of the World Bank, No. 25848.
Hope, Einar and Singh, Balbir; 1995, "Energy Price Increases in Developing Countries: Case Studies of Colombia, Ghana, Indonesia, Malaysia, Turkey, and Zimbabwe", The World Bank Policy Research Working Paper, No. 1442 .
International Monetary Fund; 2008, Islamic Republic of Iran: Selected Issues, IMF Country Report, No. 08/285.
Jacobsen, Henrik Klinge; 2007, "Energy intensities and the impact of high energy prices on producing and consuming sectors in Malaysia: An input–output assessment of the Malaysian economy and the vulnerability to energy price changes, environment, development and sustainability", 9 (2), PP. 217-241.
Miller, Ron & Blair, Peter; 1985, "Input - output Analysis: foundations and extensions", Prentice - hall, Englewood Cliffs, N.J.
Valadkhani, A and Mitchell, W.F; 2002, "Assessing the Impact of Changes in Petroleum Prices on Inflation and Household Expenditures in Australia", Australian Economic Review, 35(2), 122-32.
ابتدای صفحه