با توجه به اینکه اصلی‌ترین تمایز بانکداری بدون ربا از بانکداری متعارف اجتناب از ربا است، این مقاله بر انطباق عملکرد نظام بانکی با معیار ممنوعیت ربا متمرکز است و این امر از آن جهت قابل ملاحظه است که عملکرد نظام بانکی در حدود سه دهه اخیر ابهامات و کاستی‌هایی را در اسلامی بودن نظام بانکی ایجاد کرده است. بر همین اساس معرفی شاخص‌های کمی و معین جهت نظارت بر امر انطباق فعالیت‌های نظام بانکی با اصول و موازین شرعی و سنجش دوری یا نزدیکی عملکرد آن از معیار ممنوعیت ربا ضروری به نظر می‌رسد. فرضیه مقاله این است که بیش از نیمی از معاملات نظام بانکداری بدون ربا در شعب بانک تجارت مشهد ربوی است. روش تحقیق روش توصیفی و تحلیل محتوی است و با بکارگیری روش میدانی و ارسال سؤالاتی به مراجع تقلید و فقیهان شیعه، شاخص‌های ممنوعیت ربا، برآورد می‌گردد. جامعه آماری این مطالعه تمام قراردادهای منعقد شده در شعب بانک تجارت مشهد مقدس در سال 1388-1389 می‌باشد و با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، ۴۵۱ مشتری که از بانک تسهیلات دریافت نمودند انتخاب شدند. گر چه اصل قانون عملیات بانکی بدون ربا کاملاً مطابق با شرع مقدس می‌باشد ولی نتایج مربوط به برآورد شاخص‌های ممنوعیت ربا نشان می‌دهد که بیش از نیمی از معاملات بانکی در شعب بانک تجارت مشهد است.
1-امامی، سید حسن؛ حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1346.
2-پژوهشکده پولی و بانکی، مرابحه خرید دین و استصناع (به مناسبت بررسی ابعاد فقهی، حقوقی و اجرائی کاربردی شدن عقود مرابحه، خرید دین و استصناع)، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 1390.
3-پاشاییفام، رامین و همکاران؛ «بررسی اندازه بهینه بانک از نظر اقتصادی (بانک سپه)»، مؤسسه عالی بانکداری ایران، مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات بیست و دومین همایش بانکداری اسلامی، تهران، مؤسسه عالی بانکداری، 1390.
4-خمینی (امام)، سیدروح‌الله؛ ترجمه تحریرالوسیله، مترجم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1385.
5-داورزنی، حسین؛ «اثر قرارداد در تعدیل احکام ضمان درک»، دو فصلنامه تخصصی اسلامپژوهی، 1389، شماره 4.
6-دهخدا، علی‌اکبر؛ لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1385.
7-ریاضت، فرهاد؛ «ارزیابی عملکرد بانک‌ها از طرح تا عمل»، پژوهشنامه اقتصادی، 1381، شماره 5.
8-سیف، ولی‌الله؛ ثقفی، علی؛ «شناسایی و اندازهگیری نسبتهای مالی و متغیرهای اقتصادی بنیادی مؤثر بر سلامت و ثبات نظام بانکی در ایران»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 1384، شماره17.
9-شجری، پرستو؛ «چشم‌اندازی بانکداری اسلامی صنعتی رو به رشد در جهان»، تازه‌های اقتصاد، 1389، شماره130.
10-شهیدی، مهدی؛ حقوق مدنی۳، تعهدات، تهران، انتشارات مجد، 1387.
11-صدر، محمدباقر؛ بانک بدون ربا، ترجمه مرتضی زنجانی، تهران، فرهنگ سبز، 1389.
12-محقق، محمدجواد؛ «درآمدی بر تدوین شاخص ربا در بانکداری اسلامی»، مجله معرفت اقتصادی، 1390، شماره2.
13-معین، محمد؛ فرهنگ فارسی، انتشارات امیرکبیر، 1360.
14-موسایی، میثم؛ بررسی عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران، مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی، 1379.
19-Abdus, Samad; 2004, "Performance of Interst-free Islamic Banking Vis-a-Visinterst-Based Conventional Banks of Bahrain", IIUM Journal of Economics and Management.
20-Hasbi, Hariandy and Tendi Haruman; 2011, "Banking:According to Islamic Sharia Concepts and its performance in Indonesia", international Review of Bussiness Research Papers, Vol. 7, No. 1.
21-Mamunur Rashid; 2009, "Disparity of Performance Indicators of Islamic Banks:Study on Bangladesh", International Journal of Bussiness and Management, Vol. 4, No. 8.
22-Moin, Muhammad Shehzad; 2008, "Hogskolan skovde, Performance of Islamic Banking in Pakistan", A Comparative Study, School of Technologand Society.
ابتدای صفحه